چگونه با کودک اوتیسمی رفتار کنیم؟

کودکان اوتیسم کودکانی هستند بسیار گوشه گیر و منزوی، این کودکان همانند بچه های چند ماهه به آغوش کسی نمی روند، از نگاه داشته شدن بیزار هستند، در آغوش والدینشان آرام و قرار نمی گیرند و بیشتر ترجیح میدهند که تنها باشند، این کودکان به افراد و همچنین محیط، واکنش نشان نمی دهند، اغلب اشیاء را به شکلی یکنواخت و قالبی دستکاری می کنند و بازی مناسبی ندارند. درصد شیوع این اختلال ۵/۴ مورد از ۱۰۰۰۰ تولد زنده رخ می دهد. و نسبت پسران ۳ یا ۴ برابر بیشتر از دختران میباشد و معمولا در بین سنین ۲ و ۵ سالگی تشخیص داده میشود. در زیر برخی از جنبه های رفتاری آنها توضیح داده میشود.

 رفتار اجتماعی با کودکان اوتیسم

کودکان اوتیسم در رفتار اجتماعی کمبود عمیقی از خود نشان می دهند. این کودکان عموما در گسترش ارتباطات با افراد دیگر شکست می خورند. به ندرت با سایرین تعامل دارند. آنها اغلب عواطف خود را بیان نمی کنند. از تماس جسمانی فعالانه خودداری می ورزند و از برخورد نگاهها اجتناب دارند. در آغوش والدینشان آرام و قرار ندارند. هنگامی که والدین آنها را در آغوش می گیرند کاملا خشک باقی می مانند و خودشان را رها می کنند. کودکان اوتیستیک هنگامی که بزرگتر می شوند معمولا از والدینشان انتظار توجه و آسایش ندارند. در عوض ترجیح می دهند که تنها باشند. در واقع نسبت به حضور یا عدم حضور والدین کاملا بی تفاوت هستند.

 تکلم و زبان

هنگامی که از یک کودک اوتیسم پرسیده می شود امروز مدرسه چطور بود؟ ممکن است او به جای دادن پاسخ مناسب، سؤال را دوباره تکرار کند. البته در خیلی از موارد نیز این تکرارها بی ربط و از لحاظ مضمون نامناسب هستند مثلا یک کودک اوتیستیک ممکن است یک شعر عامیانه را که ساعتها قبل از تلویزیون شنیده است بخواند یا بخشی از یک مکالمه روزهای قبل را تکرار کند. یکی دیگر از ویژگی های کودکان اوتیستیکی این است که این کودکان عمومأ ضمیر را به عکس به کار می برند. این کودکان اغلب از ضمیرمای مسن – تو به صورت نادرست استفاده می کنند، مثلا، هنگامی که یک نان شیرینی می خواهند می گویند ایک نان شیرینی میخوری؟ با کودک خودش را با نام مخاطب قرار می دهد (مثلا، علی نوشیدنی می خواهد، لطفا).

کودکان اوتیستیک به رویدادها یا محرکهای محیطی پاسخدهی نامعمول نشان می دهند. معمولا این کودکان از سوی والدینشان به عنوان در لاک خود فرو رفته» با «غرق شده در دنیای خود، توصیف می شوند. آنها ممکن است نامشان را که صدا زده می شود نشنوند یا به نظر نمی رسد که شخصی را که مستقیما در دیدرس آنها ایستاده است ببینند. در واقع، اغلب به غلط تصور می شود که کودکان اوتیستیک کر یا نابینا هستند. آنها ممکن است وقتی در اتاق به هم می خورد از خود واکنش نشان ندهند، اما می توانند خش خش جلد شکلات را از آن طرف اتان بشنوند، بنابراین، گفته شده است که آنها نقصانی ظاهری دارند. علاوه بر این، بعضی از کودکان ممکن است به محرک معینی واکنشی افراطی داشته باشند، به گونه ای که با شنیدن صدای خش خش و با صدای یک روزنامه گوشهایشان را بگیرند.

اندازه گیری بهره هوشی کودکان اوتیستیک اغلب دشوار است زیرا اولا رفتارهای نامناسبی را بروز می دهند که در فرآیند سنجش آنها تداخل می کند دوم اینکه، با توجه به نقص زبانی در این کودکان آنها در آزمونهای تفکر انتزاعی به صورت ضعیف عمل می کنند. آنها در آزمونهای سنجش، مهارتهای دستی یا بینایی – فضایی و حافظه معمول بهتر عمل می کنند. بنابراین، عملکرد کودکان اوتیستیک از لحاظ هوشبهر می تواند کاملا متغیر باشد.

علاوه بر ویژگیهای فوق، بعضی از کودکان اوتیستیک عموما در حوزه های موسیقی، ریاضیات با مهارت مکانیکی، توانمندیهای پراکنده برتر از خود نشان می دهند. یک کودک ممکن است قادر باشد قطعات یک دستگاه پیچیده را پیاده و دوباره سوار کند، دیگری ممکن است نوارهای موسیقی پیچیده ای را به خاطر آورد و بازگو کند. بعضی از کودکان اوتیسم می توانند محاسبه کنند که چه روزی از هفته چه تاریخی خواهد داشت.

درمان

از آنجا که دلیل مشخصی برای اوتیسم یافت نشده است، دارو درمانی کودکان اوتیستیک، در اغلب موارد موفقیت اندکی داشته است. برای مثال آمفتامین ها می توانند بیش فعالی کودکان اوتیستیک را کاهش دهند و فراخنای توجه آنها را بهبود بخشند، اما وخیم شدن سایر نشانه ها اغلب رخ می دهد. بنابراین، به طور کلی برای کودکان اوتیستیک دارو توصیه نمی شود. یکی از روشهای درمانی که اثربخشی آن در مورد اوتیسم مورد تأنید میباشد روش رفتار درمانی است. که این روش باید در کلینیک های روان شناسی و تحت نظر روانشناس متخصص کودکان انجام شود.

اما در سالهای اخیر بر آموزش والدین کودکان اوتیستیک، بیشتر تأکید شده است. عموما، والدین به وسیله یک درمانگر برای اجرای اصول و روشهای تغییر رفتار آموزش داده می شوند و بنابراین می توانند به عنوان کنترل کننده های اولیه برای کودکانشان عمل کنند. آموزش والدین دارای مزایای زیادی است. نخست اینکه، والدین بیشترین تماس را با فرزندانشان دارند و بنابراین برای مؤثر واقع شدن در تغییر رفتار در وضعیت آرمانی قرار دارند.

به علاوه برای فراهم کردن یک محیط درمانی ثابت والدین می توانند جنبه هایی از رفتار کودک را هدف قرار دهند. که از طرف دیگران در مدارس با درمانگاهها به آنها توجه نمی شود. بنابراین، والدین می توانند نقش مهمی را در درمان کودکان خود ایفا کنند. دوم اینکه مدارس و درمانگاهها برای کودکان اوتیستیک اندک هستند و یا از لحاظ اوقات درمانی محدود هستند. بنابراین، آموزش والدین در نقش درمانگر اولیه می تواند برای دستیابی به برنامه های درمانی قابل توجه ضروری باشد. سرانجام، آموزش روشهای عمومی درمانی به والدین آنها را قادر خواهد ساخت که مهارتهای جدیدی را کسب کنند و با هر مشکل رفتاری جدید که بروز می کند مقابله کنند.