چگونه با کودکان مبتلا به اختلال یادگیری رفتار کنیم؟

اختلال یادگیری چیست؟

اختلال یادگیری مشکلی است که فرد به رغم داشتن آموزش مناسب و کافی، بهره هوشی طبیعی ، فرصت های فرهنگی اجتماعی مناسب و عدم ابتلا به نقایص حسی، اختلالاتی را در خواندن، نوشتن یا ریاضیات نشان می دهد.

نشانه های اختلال یادگیری در کودکان چیست؟

علائمی در زمینه های رشد شناختی، جسمانی، ارتباطی، اجتماعی – عاطفی و انطباقی مشاهده می شود که نمونه هایی از آن ها به شرح زیر است:

۔مشکل در تشخیص رنگ ها، نام بردن اعضای بدن، شمارش اعداد، نشان دادن درک تناظر یک به یک(۳ مکعب به من نشان بده)، نشان دادن درک مفاهیم مکان (رو، زیر، گوشه، بین و وسط)، مشخص کردن مفاهیم ارائه شده (گردی، بزرگتر)، نام بردن حروف و طبقه بندی مهره ها براساس رنگ، اندازه و شکل.

۔مشکل در گرفتن توپ، پریدن، لی لی کردن، طناب بازی، بریدن طرح های مختلف با قیچی، جور کردن و کپی کردن شکل ها و حروف و نوشتن نام خود.

۔ مشکل در تکرار اعداد و جمله ها، شرح تصاویر و پاسخ گویی به پرسش هایی نظیر: «نامت چیست؟» و «چند سال داری؟»

۔ مشکل در برقراری ارتباط با کودکان و بزرگسالان.

– مشکل در مهارت های خود یاری نظیر: توالت رفتن، لباس پوشیدن و غذا خوردن.

اگر این کودکان در سال های اول زندگیشان شناسایی شوند ، می توان مداخله زودرس را قبل از این که کودک در خواندن، نوشتن یا ریاضیات دچار افت تحصیلی شود، شروع کرد.

تشخیص به موقع و مداخله زودرس و فشرده، هم برای کودکان دچار اختلال، هم برای خانواده های آنان و هم برای جامعه مزایایی دارد؛ از آن جمله:

-هوش تعدادی از کودکان را افزایش می دهد.

-در تمامی زمینه های رشد (شناختی، جسمانی، ارتباطی، اجتماعی ۔ عاطفی و انطباقی) پیشرفت های چشمگیری ایجاد می کند.

-از اختلالات ثانویه جلوگیری می کند.

– تنش خانواده را کاهش می دهد.

– وابستگی و موسسه زدگی را کاهش می دهد.

– از نیاز به خدمات آموزش ویژه در سن مدرسه می کاهد.

– در هزینه های بنیادی بهداشت و آموزش ملی و اجتماعی صرفه جویی می کند.

اجزای برنامه آموزشی مداخله زودرس چیست؟

کودکان پیش دبستانی دچار اختلال یادگیری به برنامه درسی جامعی نیاز دارند که برانگیزاننده باشد و تمرین در زمینه های: مهارت های خود یاری و خود پنداشت، فعالیت های حرکتی درشت، فعالیت های حرکتی ظریف، فعالیت های شنیداری، فعالیت های دیداری، فعالیت های ارتباطی و زبانی، و فعالیت های اجتماعی را برای آنها تدارک ببیند.

الگوهای برنامه درسی خردسالان دارای اختلال یادگیری چیست؟

الگو های برنامه درسی کودکان خردسال مبتلا به اختلالات یادگیری از ترکیب درس های آموزش و پرورش دوره اول کودکی و آموزش ویژه حاصل شده است. امروزه بسیاری از مربیان از الگو های درسی:

۱- تمرین رشد ذهنی خاص

۲- برنامه درسی غنی سازی

۳- برنامه درسی آموزش مستقیم

۴-برنامه درسی شناختی

۵- برنامه درسی ترکیبی استفاده می کنند.

۱- تمرین رشد ذهنی خاص:

این تمرین بر یادگیری کودک، بازی های اکتشافی و علایق کودک تاکید دارد و با ارائه دستورالعمل هایی چون ادغام فعالیت های تمام حیطه های رشد کودک، تعیین علایق و پیشرفت های کودک با مشاهده مستقیم از سوی معلم، تسهیل و آماده سازی محیط برای فعالیت های اکتشافی و تعاملی، و ارائه مواد و فعالیت های عینی و واقعی در ارتباط با زندگی کودک می کوشد طیف وسیعی از فعالیت های متنوع را برای کودکان فراهم آورد و آنها را در گیر در مهارت ها و چالش های مورد انتظار کند.

۲- برنامه درسی غنی سازی:

در این برنامه بر نظریه توجه بر «کل کودک» در آموزش و پرورش دوره اول کودکی تاکید می شود، و تمرکز بر تمامی جنبه های رشدی اعم از رشد جسمانی، هیجانی، زبانی، اجتماعی و شناختی کودک را شامل می شود. کلاس درس برنامه غنی سازی شامل محوطه هایی برای فعالیت های ویژه است؛ به عنوان مثال ، محوطه ای برای بازی با مکعب های بزرگ، جایی برای لباس ها و وسایل نمایش، بخشی برای بازی های بی سروصدا و محوطه ای برای هنرهای خلاق. ساعاتی از روز در هوای آزاد و ساعاتی در مکانی سرپوشیده می گذرد. یکی از اولویت های این برنامه برانگیختن قوه اکتشاف کودک است.

۳- برنامه آموزش مستقیم:

این برنامه بر آموزش مستقیم و سازمان یافته مهارت های یادگیری ویژه متمرکز شده است که معلم یا مدیر آن را انتخاب می کند. معلم کودک نخست مهارت ها و رفتارهایی را که کودک به آنها نیاز دارد معین نموده و سپس سعی می کند آنها را تا حد امکان در اسرع وقت آموزش دهد.

۴- برنامه درسی با تأکید شناختی:

توجه اصلی این برنامه به شیوه کسب توانایی های شناختی و ذهنی کودکان که شامل حافظه، تمیز و تشخیص ، حل مساله، شکل گیری مفهوم، یادگیری کلامی و مهارت های درک و فهم است. این برنامه درسی بر تجربه ها و اعمالی تاکید دارد که به ساخت مهارت های ذهنی کودکان کمک می کند.

۵- الگو های ترکیبی:

بیشتر برنامه های کودکان خردسال از یک الگوی ترکیبی حمایت می کنند. در بسیاری از برنامه ها بازی هایی تدارک دیده می شود که کودک می تواند از میان آنها انتخاب کند. پاره ای از مهارت های ویژه به طور مستقیم آموزش داده می شود و رشد مهارت های شناختی مد نظر قرار می گیرد.

ثابت شده است که رایانه برای تدریس به کودکان خردسال دچار اختلال، وسیله بسیار مفیدی است. رایانه انگیزه بالایی ایجاد می کند؛ به فرد قدرت هدایت گری می دهد و مهارت های پیش تحصیلی گوناگونی را از طریق ارائه تمرین در کودک ایجاد می کند.