مادر و کودک

چگونه نادیده بگیرید

یک راه موثر از بین بردن رفتارهای آزاردهنده خاص، نادیده گرفتن آنهاست. وقتی از این روش استناده می کنید، ممکن است احساس کنید برای تغییر شرایط به طور قطع کاری انجام نمیدهید. اما متوجه خواهید شد اگر به طور مرتب رفتارهای خاص را نادیده بگیرید و بدون تناقض طوری رفتار کنید که گویی آنها اتفاق نیفتادهاند، شما به نتایج حیرت انگیزی دست خواهید یافت.

وقتی کودکان میخواهند تمام توجه شما را به خود جلب کنند، برای رسیدن به هدفشان هر کاری می کنند. آنها میدانند چه چیزی شما را وحشت زده خواهد کرد و چه کاری بیشتر از هر چیز دیگر شما را آزار خواهد داد. به ویژه در لحظات بسیار آسیب پذیر برای مثال در راهروی ورودی وقتی مهمانان سر می رسند، زمانی که در حال صحبت با تلفن هستید یا در سوپر مارکت هنگامی که در حال پرداخت صورتحساب مقابل پیشخوان هستید و یا اگر هر زمان این رفتار آزاردهنده رخ داد بتوانید آن را نادیده بگیرید، کودکان دیگر آن را انجام نخواهند داد. زیرا میدانند به هدفشان نمیرسند.

نادیده گرفتن رفتار نامناسب کودک، به عنوان یک هنر برای شماست. چرا که شما دوست ندارید و توجه خاص کردن به رفتارهای مناسب نشان دهندهی این است که شما دوست دارید، هرگز یکی از اینها بدون دیگری نباید انجام شود.

با این وجود، قبل از اینکه این روش و استراتژی را امتحان کنید، باید رفتار را طبقه بندی کنید و سپس تصمیم بگیرید آیا میتوانید به سلامت آن را نادیده بگیرید یانه!؟ واضح است کارهای خطرناکی مثل دویدن به میان خیابان یا بالارفتن از یخچال را نمیتوانید نادیده بگیرید و همچنین رفتارهایی از قبیل مشتزدن و گاز گرفتن را نمی توانید به راحتی تحمل کنید. نکتهی دیگری که باید توجه کنیم: نادیده گرفتن اصولی است. روشی که بعضی از والدین دوست دارند و میتوانند به صورت مؤثر از آن استفاده کنند. اما برای دیگران این فقط، استرس و فشار عصبی را افزایش میدهد چون مقاومت و تحمل آنها در نادیده گرفتن بسیار اندک است. اگر این روش برایتان مشکل است، راه حل های دیگر ما را برای حل مشکل خود امتحان کنید.

اکنون راهنمایی هایی برای نادیده گرفتن اصولی موفق را ذکر کرده ایم:

تصمیم بگیرید چه چیزهایی را میتوانید نادیده بگیرید و چه چیزهایی را نمیتوانید؛ آیا این رفتاری است که شما میتوانید یا میخواهید نادیده بگیرید؟ آیا نادیده گرفتن آن ایمن و بی خطر است؟ آیا رفتار برای کودک، فردی دیگر یا اموال خطرناک است؟ اگر “جانی” اشیاء سنگین را پرتاب میکند یا با پریز برق بازی می کند، این شرایطی نیست که بتوان نادیده گرفت.

هر چیزی را که نمی توانید پایان دهید، هرگز آن را آغاز نکنید. اگر این رفتاری است که شما میدانید قادر نیستید برای ساعتها آن را نادیده بگیرید، اصلا شروع به نادیده گرفتن نکنید. بسیاری از رفتارها قبل از اینکه بهتر شوند، بدتر میشوند. از خودتان بپرسید: “بدتر از این چه میتواند بشود؟”، “میتوانم آن را تحمل کنم؟”. آیا قادرید جیغهایی که در سوپرمارکت به خاطر خوراکیهای خوشمزه می کشد را تحمل کنید در حالی که مشتریان دیگر برمی گردند و به شما خیره نگاه می کنند و به خاطر سنگدلی شما، سرشان را تکان میدهند؟ اگر کودک شما به مادربزرگ بیاحترامی کرد، آیا میتوانید نشنیده بگیرید؟ اگر نمی توانید، بنابراین بهتر است برای مواجه شدن با این رفتارها گزینهی دیگری را انتخاب کنید.

نادیده گرفتن در مورد رفتارهایی مؤثر است که قبلا توسط توجه شما پرورش یافته اند و در مورد رفتارهایی نرمال هستند و به سنین و مراحل خاص رشد مرتبط هستند تأثیری نخواهد داشت. اکثر کودکان ۲ تا ۳ سال قهر و کج خلقی می کنند، مهم نیست چقدر آنها را نادیده میگیرید. این یک انتظار واهی است که آنها دست از این رفتار بردارند. با این حال، نادیده گرفتن اصولی از همان اوایل قهر و کج خلقی، بعدها ماندگاری و دوام آن را کاهش میدهد. نادیده گرفتن معمولا برای متوقف کردن رفتاری کاملا مؤثر است که همیشه جلب توجه کردهاند و قبلا به کودک امکان می دادند تا هر کاری که دوست دارد را انجام دهد. » قهر و غیظ یک مثال بسیار خوب است. کودک شما کمی آبنبات می خواهد، اما شما میگویید؛ “نه، الآن نه.” او گریه میکند و روی زمین می افتد، لگد میزند و جیغ میکشد. شما سعی میکنید مقاومت کنید، اما بیشتر از آن نمیتوانید تحمل کنید و به او آبنبات میدهید. شما به او آب نبات میدهید تا دست از قهر و غیظ بردارد. اشکهای او خشک میشوند و رفتار ناشایست او مؤثر واقع شده است. شما وابسته شدن او به خشم و غیظ در آینده را تقویت کردهاید..

دفعه ی بعد، در عوض سعی کنید از اتاق خارج شوید. متعجب خواهید شد وقتی که گریهی او به سرعت متوقف میشود. مادری برای مشاوره نزد ما آمد. دو دخترش، به سن هفت و هشت سال و نیم مدام با هم دعوا می کردند. به نظر می رسید وقتی مادرشان در اطرافشان است بیشتر با هم دعوا می کنند، ما نادیده گرفتن اصولی را توصیه کردیم. وقتی دعوا شروع میشد، مادر خودش را با موضوعات دیگر سرگرم میکرد و هیچ توجهی نشان نمیداد. دخترها سعی کردند تا او را نیز در گیر کنند، مداخله دهند و اینکه مادر را وادار کنند تا جانبداری کند. اما او به آنها گفت باید خودشان دعوا و جدالشان را حل کنند و اتاق را ترک کرد. وقتی دعوا متوقف شد. او بازگشت تا صحبت یا بازی کند. اگر مشاجرهی دیگری شروع میشد، او دوباره اتاق را ترک می کرد. به زودی، دخترها به این باور رسیدند که مشاجره و دعواهایشان آنها را به هدفی که میخواهند، نمیرساند و به طور قابل ملاحظهای میزان آن کم شد.

ممکن است تصور کنید یک کودک نوپا نمیتواند آنچنان پیچیده باشد. این موضوع حقیقت دارد، نیکی وقتی داخل صندلی ماشین با بند بسته میشد، قشقرق راه می انداخت. در شب سومین سال تولد، پدرش در حالی که سگک تسمهی او را می بست به او گفت: «فردا سه ساله میشوی. دیگه قشقرق راه انداختن بس است». نیکی دست از جیغ زدن برداشت و قبل از اینکه دوباره گریه را از سر بگیرد گفت: «به هیچ وجه». نادیده گرفتن اصولی، این خصوصیت را نیز تغییر داد.

نسبت به رفتار هیچ توجهی نشان ندهید.

به هیچ عنوان نسبت به رفتار ناخواسته (چه به صورت زبانی و چه به صورت غیر زبانی) واکنش نشان ندهید و در مورد آن رفتار هیچ چیز نگویید. وقتی کودک رفتار خود را بروز میدهد، به او نگاه نکنید. در پاسخ به او هیچ اشاره یا ابراز حالت چهره نشان ندهید. به اطراف نگاه کنید، وانمود کنید کار دیگری انجام میدهید و اتاق را ترک کنید. اگر نمی توانید اتاق را ترک کنید، به طور غیرعمدی تا آنجا که میتوانید از او دور شوید. تا زمانی که او به رفتارش ادامه داد، شما نیز ادامه دهید.

این به معنی نامهربان بودن با او نیست، چون این کار او شکل دیگری از توجه است. حتی با رضایت لبخند نزنید، چون حالت تشویق کردن باعث میشود او گستاخ تر شود. فقط طوری خود را مشغول به انجام کاری کنید که انگار متوجه هیچ چیز نمیشوید. پسر بچه ای عادت داشت وقتی غذای مورد علاقه اش را به او نمیدادند، سرش را داخل بشقابش میزد. والدینش یاد گرفتند با هم صحبت کنند، در مورد خاک روی لوستر یا برنامههای شامشان حرف بزنند و گریهی او را نادیده بگیرند. در حقیقت، وقتی او فهمید به هدفش نمیرسد و از آن به بعد احتمال اینکه غذای مورد علاقه اش را به او بدهند وجود ندارند، قاشقش را برداشت و شروع کرد به خوردن غذایی که در بشقابش بود، اکنون این عادت از بین رفته است.

توجه داشته باشید که هر تلاش برای جلب توجه شما یک نشانه از پیشرفت است، تلاشهای خود برای بروز بی علاقگی و بی توجهی را دو برابر کنید، واکنش نشان ندهید. کاری انجام دهید – رادیو را روشن کنید، به سقف نگاه کنید، با خودتان در مورد کارهای روزمره حرف بزنید – همه ی اینها برای حفظ عدم توجه شما مؤثر هستند.

قبل از اینکه رفتارها بهتر شوند، انتظار داشته باشید بدتر شوند. وقتی برای بار اول شروع به نادیده گرفتن رفتار مطلوب می کنید کودک شما تمام تلاش خود را می کند تا توجه جلب کند، چون قبلا به دریافت آن عادت کرده است. او شدت، درجهی صدا و میزان صدای خود را تا جایی افزایش خواهد داد که مطمئن است شما واکنش نشان خواهید داد. اما نباید تسلیم شوید، نگذارید کودکتان متوجه شود رفتارهای نابه هنجار او شما را میتواند وادار به تسلیم و پذیرفتن بکند، دیگر گذشت زمانی که تسلیم کارهای نادرست او میشدید.

زمانگیری کنید و یا شروع به شمارش وقوع رفتار نمایید تا آن را به پایان برسانید. این کار شما پیشرفتتان را نشان خواهد داد. اگرچه به نظر میرسد قشقرق راه انداختن و خرده گیری تا ابدیت طول خواهد کشید، میتوانید آنها را ظرف ثانیه یا دقیقه ها محاسبه کنید. طی چند روز، احتمالا خواهید دید که رفتار شدیدتر میشود و سپس به تدریج کاهش مییابد. وقتی متوجه شدید ناله و فریاد دیروز برای نخوردن بیسکویت ۱۰ دقیقه طول کشید و امروز به ۸ دقیقه تغییر یافت، تشویق خواهید شد تا به این روش ادامه دهید. خیلی زود، ناله و فریاد در پاسخ به نه گفتن شما برای درخواست خوراکی فقط به یک خاطره تبدیل خواهد شد. بنابراین، به خاطر داشته باشید هرچه شما راسخ و ثابت قدم باشید و هر چه بیشتر توجه خود را نسبت به رفتار هدف کودکتان منحرف کنیده او خیلی زودتر عقب نشینی و فروکش خواهد کرد.

رفتارهای مطلوب را تقویت کنید.

شما با تقویت رفتار خوب که دوست دارید تشویق کنید یا پاداش دهید میتوانید، از بین بردن رفتارهای نامطلوب را سرعت بدهید. اگر سعی می کنید داد و فریاد را کاهش دهید، به سرعت کودک خود را به خاطر رفتار خوبش وقتی که برای چند ثانیه دست از فریادزدن کشید و اسباب بازی خود را برداشت، تشویق کنید. به او نزدیک تر شوید و علاقه ی خود را نسبت به آنچه که انجام میدهد نشان دهید. اگر جیغ و داد را دوباره شروع کرد، دوباره او را نادیده بگیرید تا زمانی که دست از فریاد کشیدن بر دارد. اگر کودک با غذایش بازی می کند و شما آنچه که رخ میدهد را نادیده می گیرید، وقتی که او چنگالش را بر میدارد، وارد عمل شوید. به او بگویید که چقدر الرز نخود فرنگی خوردن او را دوست دارید.

گاهی شما رفتار مثبت را با نشان دادن آن رفتار با تب و تاب زیاد در فرد دیگری می توانید تشویق کنید. به طوری که کودک مورد نظر که مقصر است تحریک میشود تا از آن شخص تقلید کند. برای مثال، خانوادهای را در نظر بگیرید که در میان آنها یک کودک به طور مکرر از پشت میز شام بلند میشود و مینشیند، در حالی که بقیه مؤدبانه نشسته اند. مناسب ترین اقدام این است که رفتار کودکی که درست پشت میز مینشیند را تشویق کنید و از تأیید کودکی که بالا و پایین می پرد خودداری کنید.

هشدار! اگر این روش نتیجه ای معکوس داد و رفتار بد را برانگیخت، آن را متوقف کنید. با این حال، آن را در فهرست کارهای خود بگذارید. دفعهی دیگر مؤثر خواهد بود.