مشکلات تغذیه ای در کودکان خردسال

مشکلات تغذیه ای در کودکان خردسال

بعضی از کودکان خردسال اصولا سخت غذا می خوردند. اما در بسیاری از موارد مشکل اصلی به والدین مربوط می شوند که انتظار دارند فرزندشان با الگوی تغذیه ای که برایش مناسب نیست غذا بخورد. اگر با ملایمت و مهربانی با مشکلات تغذیه ای فرزندانتان برخورد کنید معمولا این مشکل بر طرف می شود. اما اگر مسئله خاصی مانند حساسیت یا عدم تحمل شدید نسبت به یک ماده غذایی دیده شود باید با پزشک مشورت کنید.

هرگز سعی نکنید خودتان غذایی را که کودک نسبت به آن حساسیت دارد از برنامه غذایی او حذف کنید. در این صورت ممکن است کودک را از یک ماده غذایی مهم محروم کنید.

ارجحیت غذاها

در سال دوم زندگی فرزندتان شروع به نشان دادن تمایل یا بیزاری از برخی مواد غذایی می کند. کاملا طبیعی است که کودک در برخی دوره های زمانی فقط یک نوع خاص غذا رو بخورد و تمامی دیگر غذاها را رد کند. برای مثال ممکن است فرزندتان یک هفته تمام فقط ماست و میوه جات بخورد. و بلاواسطه بعد از آن دیگر تمایلی به خوردن ماست نشان ندهد و پنیر و پوره سیب زمینی را جایگزین آن کند. در این مورد نباید با فرزندتان تند خویی کنید و یا به او اصرار کنید که غذایی را که شما می گویید بخورد. در حقیقت هیچ غذای خاصی برای خودک ضروری نمی باشد. و همیشه غذای جایگزینی وجود دارد که کودک به خوردن آن علاقه نشان می دهد.

تا وقتی رژیم غذایی متنوعی برای کودک در نظر داشته باشید او غذای متعدلی خواهد خورد. به هر حال به جای آنکه کودک چیزی نخورد بهتر است از غذایی که دوست دارد مصرف کند، حتی به نظر شما این غذا چندان مفید نباشد. تنها زمانی باید نگران شوید که کودک به طور کلی تمام خوراکی های یک گروه غذایی را رد کند. برای مثال اصلا هیچ سبزی یا میوه ای نخورد. در این صورت تعادل رژیم غذایی او بر هم خواهد خورد. در این شرایط باید به فکر روش های برای وسوسه کردن کودک به خوردن این غذاها باشید. شاید با پختن یا تهیه غذا به گونه ای که تخیل کودک را تحریک کند میل او به خوردن بیشتر شود.

اگر برای پختن غذا وقت صرف کنید و فرزندتان تمایلی به خوردن نشان ندهد احساس رنجش و آزردگی خواهد کرد. بنابراین بهتر است وقت خود را برای تهیه غذاهایی صرف کنید که می دانید کودک از خوردنشان لذت می برد. سعی نکنید غذایی را که کودک دوست ندارد با دیگر غذاها مخلوط کرده و به او بخورانید. یا اینکه غذایی را که کودک دوست دارد مشروط به خوردن غذایی که دوست ندارد. اگر می خواهید غذای جدیدی را به کودک معرفی نمایید حتما زمانی را برای اینکار انتخاب کنید که کودک گرسنه باشد. با این کار تمایل بیشتری به خوردن غذای جدید خواهد داشت. هرگز کودک را وادار به خوردن غذایی را دوست ندارد نکنید. چون اگر او احساس کند این مسئله برای شما اهمیت زیادی دارد از این روش برای باج گرفتن از شما استفاده خواهد کرد.

امتناء از خوردن

غذا نخوردن اولین نشانه بیماری کودک است. به همین دلیل باید میل او به خوردن غذا را به دقت زیر نظر داشته باشید. اگر کودک به نظر رنگ پریده است و یا مضطرب تر و ناراحت تر از معمول به نظر می رسد حتما دمای بدن او را کنترل کرده و اگر خیلی نگران هستید با پزشک مشورت کنید.

ممکن است کودک پیش از خوردن وعده اصلی غذای خود، میان وعده یا شیر خورده باشد و اشتهای معمل به خوردن غذا را نداشته باشد. تا زمانی که میان وعده های کودک مواد غذایی مورد نظر او را تامین کند جایی برای نگرانی وجود ندارد. اگر کودک بدون هیچ دلیل واضحی تمایل به خوردن ندارد نباید او ار آزار دهید. کودک معمولا به اندازه نیاز خود غذا می خورد. و اگر اصرار داشته باشید غذای بیشتر به او بخورانید. زمان غذا خوردن را به یک میدان جنگ تبدیل خواهید کرد که همیشه بازنده آن شما خواهید بود.

اضافه وزن

چاقی مفرد یکی از شایع ترین مشکلات تغذیه ای کودکان در جوامع پیشرفته غربی است. بیشتر کودکان چاق از نظر پزشکی دچار اضافه وزن نمی باشند. و تا زمانی که سالم و فعال باشند، هیچ کار خاصی برای وزن آنها لازم نیست.

اگر فکر می کنید فرزندتان دچار اضافه وزن است و از دوستانش چاق تر به نظز می رسد با پزشک مشورت کنید. او می تواند تناسب وزن و قد کودک را مشخص کند و در صورت چاقی فرزندتان شما را راهنمایی کند.

شایع ترین دلیل چاقی مفرد رژیم غذایی نامناسب و عدم تحرک است. بهترین روش برای کمک به کودک این است که رژیم غذایی سالم تری را برای تمام خانواده در نظر بگیرید. چربی و قند کمتر و سبزیجات و میوه جات بیشتری در رژیم غذایی بگنجانید. و بیشتر از کربوهیدرات های فرآوری نشده استفاده کنید.

هرگز نباید سعی کنید وزن کودک کاهش پیدا کنید اما می توانید تلاش کنید با افزایش قد او وزنش ثابت بماند. اصول زیر می تواند در این مسیر به شما کمک کند:

غذاهای کبابی و آپز به جای غذاهای سرخ شده استفاده شود.

هنگامی که کودک تشنه است به او آب یا آب میوه رقیق شده بدهید.

هرگز نوشیدنیهای شیرین به کودک ندهید.

برای میان وعده های کودک به او نان سبوس دار، سبزیجات خام و میوه بدهید.

نان های سبوس دار و ماکارونی و برنج قهوه ای بیشتر از انواع فرآوری شده آنها کودک را سیر می کند.

فرزندتان را تشویق کنید تا بازی های پرتحرکی انجام دهد.

هیچ کودکی بیش از ۲۵۰ سی سی شیر نیاز ندارد. شیرهای بدون چربی یا کم چرب برای کودکان بالای دو سال مناسب می باشد مشروط به اینکه به آنها مکمل ویتامین نیز بدهید.

عدم تحمل مواد غذایی

عدم توانایی حذف بعضی مواد غذایی باید از حساسیت واقعی به یک ماده غذایی تمیز داده شود. این مسئله تفاوت زیادی با حساسیت دارد و بسیار نادر است. عدم تحمل زمانی روی می دهد که دستگاه گوارش در تولید برخی آنزیم های خاص که وظیفه تجزیه مواد غذایی مشخص را دارد نا موفق عمل کند. یکی از شایع ترین موارد عدم تحمل در کودکان، عدم تحمل لاکتوز است که به مفهوم ناتوانی گوارش قندهای شیر می باشد. در این مورد گاه آنزیم لاکتوز از بدو تولد در بدن نوزاد تولید نمی شود و یا بر اثر یک اختلال روده ای مانند گاستروآنترید تولید آنزیم متوقف شده است.

ویژگی های این اختلال شامل رنگ پریدگی، مدفوع زیاد و بد بو می باشد. گاه عدم تحمل مواد غذایی به دلایل نا شناخته بروز می کند. اگر فرزند شما به طور مکرر نشانه های مانند اسهال، تهوع یا درد یا بعد از خوردن غذای خاصی نشان می دهد ممکن است دچار عدم تحمل این ماده غذایی باشد. بهترین درمان عدم مصرف ماده غذایی مورد نظر است اما نباید سعی کنید خودتان بیماری را تشخیص دهید. برای رد عوامل دیگر و تشخیص ماده غذایی که بدن به آن عدم تحمل نشان می دهد نیاز به توصیه های پزشک خواهید داشت.

حساسیت به غذاها

میزان شیوع حساسیت واقعی به مواد غذایی نیز مانند عدم تحمل غذا موردی نادر است و در بیشتر موارد وسواس بیش از اندازه مادر یا بهانه گیری های کودک موجب چنین تصور می شود. حساسیت به مواد غذایی هنگامی روی می دهد که سیستم ایمنی بدن واکنش بسیار شدیدی نسبت به پروتئین یا ماده شیمیایی که عامل خارجی محسوب می شود نشان می دهد. این حالت در حقیقت یک واکنش حفاظتی است و نشان های آن شامل سردرد، تهوع، استفراغ های شدید، راش های پوستی، نقاط قرمز رنگ متعدد بر روی پوست و تورم دهان، زبان، صورت و چشم ها می باشد.

در ابتدا ممکن است ماده آلرژن (ماده ای که موجب بروز واکنش شده است) تنها نشان های خفیفی را در کودک ایجاد کند اما با مصرف بیشتر ماده غذایی موردنظر نشان ها بیشتر تشدیید می شود. برخی مواد غذایی که معمولا موجب بروز واکنش های آلرژیک می شوند عبارتند از گندم، صدف دریایی، توت فرنگی، شکلات، تخم مرغ و شیر گاو.

در دهه ۱۹۸۰ حساسیت به مواد غذایی توجه بسیاری را به سوی خود جلب کرده بود و تصور می شد عامل بسیاری از مشکلات رفتاری کودک مانند بیش فعالی می باشد. اما مطالعات اخیر این ادعاها را زیر سوال برده است. طبق تحقیقات جدید والدین حتی بعد از قطع مصرف ماده غذایی حساسیت زا نیز مشکلات رفتاری را در فرزند خود گزارش کرده اند. در تعداد بسیار کمی از نمونه ها ثابت شده است که حساسیت به ماده غذایی موجب بروز این رفتارها شده است. اما در بسیاری از موارد رفتارهای بد راهی برای جلب عشق و توجه والدین بی توجه می باشد. معمولا اغلب والدین بیشتر ترجیح می دهند به جای اینکه برخوردهای خود را مصوب بروز رفتارهای نامناسب در فرزندانشان بدانند، غذاها را مسئول رفتارهای نامناسب فرزندانشان معرفی کنند و در نتیجه بسیاری از کودکان بدون وجود دلیل واضحی از مواد مغذی محروم می شوند.

شما نباید سعی کنید بدون مشورت با پزشک ماده غذایی خاصی که حساسیت زا است را از برنامه غذایی فرزندانتان حذف کنید. هرگز بدون تشخیص متخصص آلرژی، فرض نکنید فرزندتان به یک ماده غذایی حساسیت دارد.