مراحل رشد ذهنی در کودکان نوپا

 مراحل رشد ذهنی در کودکان نوپا

در مرحله نوپایی کودک تبدیل شدن به یک فرد مستقل را آغاز می کند. قدرت کلام او در این مرحله بیشتر می شود و اگر خودش دوست داشته باشد بعضی از کارهایی را که شما بخواهید برایتان انجام می دهد. کودک ذهنی کاملا کنجکاو درباره دنیای اطرافش و هر چیزی که در آن است دارد، از این به بعد او توانایی بیشتری برای درک ایده های پیچیده تر دارد و علاقه زیادی به این دارد که آموخته هایش را به کارببندد.

مراحل مهم رشد

۱۸ ماهگی:

فرزند شما احتمالا میتواند غذا، نوشیدنی یا اسباب بازی هایش را بخواهد. او احتمالا در این سن به شما میگوید که نیاز به دستشویی دارد اما هنوز نمیتواند صبر کند و به همین دلیل گاهی شلوارش را خیس می کند. او دستورهای ساده را گوش میکند و به تدریج به میزان درک او افزوده می شود. مثلا میتواند شانه اش حمام بیاورد. او برای جلب توجه شما دستتان را میکشد و از دیگر حرکات بدنی استفاده می کند. گنجینه لغات او شاید محدود به سی واژه باشد.

۲ سالگی :

گنجینه لغات در زمینه نام ها و اشیا به سرعت افزایش پیدا می کند. او میتواند اشیای آشنا را بشناسد و آنها را وصف کند. اکنون میتواند از دستورهای پیچیده تر تبعیت کند و اسباب بازی ای را که قبلا با آن بازی کرده است پیدا کند. او بدون وقفه صحبت می کند و هر از گاهی سؤالاتی میپرسد. کمی بعد یاد میگیرد که کیست و نام خود را میگوید.

سعی می کند با مکعب هایش خانه و قصر بسازد و با تشویق کلمات جدید را تکرار می کند. او شروع به تحمیل خواسته های خود به شما می کند و همیشه مطابق میل شما رفتار نمی کند. در این سن ممکن است تفاوت یک و چند را درک کند. اما هنوز درک چندانی از اعداد ندارد و هر چیزی بیشتر از یکی را چند تا میداند.

 ۲ تا ۲/۵ سالگی:

فرزند شما جزئیات بیشتری از مفاهیم را درک می کند برای مثال میداند که اسب دم درازی دارد. او میتواند خط های افقی و عمودی را در نقاشی بکشد. او میتواند یک یا دو شعر کودکانه را بگوید و آنها را از روی کتاب پیدا کند. بعضی از رنگ ها را یاد گرفته است و مرتبا با کلمه چرا از شما سؤال می پرسد و در جواب هایش «نمی خوام و نمی توانم» شنیده می شود.

 اگر یک دایره برایش بکشید سعی میکند از روی شما آن را کپی کند اما احتمالا نمی تواند دایره را کامل کند. او از کمک در کارهای خانه بسیار لذت میبرد و میتواند تا سه بشمارد. پسرها در این سن به اندام های تناسلی خود توجه می کنند، اما این حالت در دخترها کمتر دیده می شود. کودک قیدهایی مثل داخل، بیرون ، یا زیر و پشت را درک می کند. از حدود سه سالگی می تواند جمله های پیچیده تری به زبان بیاورد و در ذهن خود بین دویست تا سیصد کلمه دارد. این موفقیت ها همراه با کنجکاوی بیش از حد کودک موجب می شود مرتبا از شما سؤال کند. او میتواند تفاوت بین حالا و بعد را درک کند و به گذشته اشاره کند. او جنسیت خود را می داند و اجتماعی تر شده است و دوست دارد با دیگران بازی کند.

تخیل

در بیشتر کودکان بالای پانزده ماه رشد قوه تخیل آغاز می شود و معمولا تفاوتهای فراوانی در کودکان مختلف در این زمینه دیده می شود. به طور کلی هر قدر کودک باهوش تر باشد قوه تخیلی قوی تری خواهد داشت. بین پانزده تا هجده ماهگی تخیل کودک در عروسک بازی خود را نشان می هد. از سه سالگی فرزند شما با همبازی های خیالی بازی میکند و داستان های طولانی میگوید و بازیهای خیالی زیادی با دوستانش انجام میدهد. تخیل او ممکن است موجب ترسهایی در او شود: ترس از تاریکی، ترس از صداها یا حیوانات از جمله این ترس ها هستند.

استدلال و منطق

فرزند شما به عنوان یک کودک ممکن است کنجکاوی خود را با گرفتن اطلاعات فراوان درباره هر چیزی ارضا کند اما به ندرت آن را به چیز دیگری در زندگی مرتبط می کند. اتفاقی که در سال سوم زندگی رخ می دهد این است که کودک شروع به تفکر درباره تجربیاتش می کند و از آنها درس میگیرد. اطلاعاتی که در ذهن دارد به چیزهای دیگر ربط می دهد و آن ها را به تجربیاتش مربوط می کند و یا در صورتی که آنها خیلی با هم تفاوت داشته باشند افکار مشابه را در بخش های جداگانه طبقه بندی می کند. کودک یاد میگیرد استدلال کند.

فرزند شما برنامه ریزی از قبل را یاد می گیرد و خلاقیت و تخیل بیشتری از خود نشان می دهد. به تدریج تمام اطلاعاتی که او از گذشته تا به حال جذب کرده است در موقعیتهای خاص در اختیارش خواهند بود. توانایی جدید فکر کردن، تصور و ایجاد تغییر می تواند به درک کودک از جهان اطرافش کمک کند. اکنون دیگر کودک به اشیای آشنای خانه و باغچه توجه کمتری نشان میدهد.

او نیاز به افقهای گسترده تری دارد تا کشف کند و تجربیات و دانسته هایش را بیش از پیش گسترش دهد. فرزند شما به نحوه کار چیزها علاقه نشان میدهد. او تشنه اطلاعات است و مرتبا از شما میپرسد: (چرا؟) یک گام مهم در درک زمان این است که بدانیم زمان محدود به حال نمی شود. امروز، دیروز و فردا وجود دارند. برنامه ریزی برای آینده یکی از مهمترین چشم اندازهای عقل است و در سال سوم زندگی فرزندتان برای اولین بار از او می شنوید که (ما فردا می رویم) یا (بعدا این را می خورم).

شکل گیری مفاهیم

یک گام بسیار مهم پیش روی کودک می باشد. یکی از علائمی که نشان دهنده ی این امر است این است که در زمانی بین هجده ماهگی تا دو سالگی او برای بازی کردن شروع به جدا نمودن اسباب بازیهایش می کند. ممکن است مکعب های خانه سازی اش را از هم جدا کند یا حیوانات مختلف را در داخل باغ وحش سباب بازی اش بچیند. متوجه خواهید شد که او شروع به درک گروه بندی و طبقه بندی کرده است. برای مثال اکنون میداند که توپ و سیب از نظر شکل شبیه به هم هستند و می توانند بچرخند. گنجشک و کلاغ شبیه به هم هستند چون هر دو پر دارند و میتوانند پرواز کنند. حیواناتی که پارس میکنند و چهارپا دارند سگ هستند.

 کمی قبل از تولد سه سالگی کودک شروع به نامیدن این مفاهیم می کند و از کلماتی مانند گرد، پرنده یا سگ استفاده می کند. او از این اسامی در تمامی موقعیت های مناسب استفاده می کند برای مثال به سگی که در خانه زندگی می کند، سگی که در تلویزیون یا کتاب می بیند و سگ اسباب بازی اش، سگ میگوید. حدود سه سالگی او چیزها را به گونه ای توصیف می کند که نشان می دهد تفاوت های بیشتری را در رده است. مثل (سگ ما) یا (سگ اسباب بازی).

 یادگیری از طریق بازی

بازی از راه های مختلف به یادگیری کمک میکند. کار با دست از طریق بازی تقویت می شود. ساختن یک برج با مکعب ها یا درست کردن پازل به کودک می آموزد که چگونه با دست هایش مانند ابزار کار کند. بازی با کودکان دیگر به او یاد می دهد که اهمیت دیگران را درک کند. او دوست بودن را درک می کند و یاد می گیرد مهربان باشد و توجه خود را به دیگران نشان بدهد.

بازی های دسته جمعی به رشد بیشتر زبان در کودک کمک می کند زیرا هر قدر بازی های تخیلی تری انجام دهند، ایده های پیچیده تری در ذهن آنها شکل می گیرد که باید به شکل کلمه گفته شود. بازی کردن به رشد جسمی کودک نیز کمک می کند، رشد هماهنگی عضلانی و مهارت های فیزیکی در اثر فعالیت هایی مانند تاب خوردن ، بالا رفتن ، جهیدن ، دویدن و پریدن تقویت می شود. بازی همچنین قدرت شنوایی و بینایی را تا حد زیادی تقویت می کند.

انواع بازی

 دخترها و پسرها هر دو عروسک را دوست دارند. عروسک ها نماد خانواده برای کودک هستند و به آنها در ایجاد دنیای خیالی باور شده کمک می کنند. در حال بازی با عروسک ها کودک احساسات انسانی را درک میکند. او مادر عروسک می شود، به او میگوید که چه کند و چه نکند و بعد لباس به تن عروسک می پوشاند، او را درون تختخواب می گذارد و برای شب بخیر می بوسد. با این روش کودک چیزهایی که در اطرافش رخ داده است یک بار دیگر انجام می دهد و یاد میگیرد این کارها را به دیگران نیز ربط بدهد.

 حتی عروسک های شخصیت های خشن برای پسرها می تواند احساس حفاظت از دیگران را آشکار کند. کودک می تواند از عروسک هایش برای خلاصی از غرایز تهاجمی خود استفاده کند در غیر این صورت این رفتارها را درباره کودکان دیگر انجام خواهد داد.

یک مفهوم مهم دیگر که کودک باید آن را درک نماید مفهوم طبقه بندی است. این طبقه بندی میتواند در مورد اشیای مشابه و متفاوت انجام شود. مزرعه های اسباب بازی با انواع مختلفی از گوسفند، اسب و مرغ و جوجه به کودک کمک میکنند تا حیواناتی را که از نظر ظاهر شبیه به هم هستند را از هم جدا کنند. شما میتوانید با نشان دادن تفاوت ها و نامیدن حیوانات زمانی که آنها را دستهبندی می گیاه به کودک در رشد این مهارت کمک کنید.

کودکان آب بازی را به خصوص در حمام خیلی دوست دارند. بطری ها و ظرفهای پلاستیکی خالی به کودک بدهید تا بتواند ویژگیهای مختلف آب را درک نماید. همه کودکان دوست دارند حباب درست کنند. کمی مایع ظرفشویی داخل یک لیوان بریزید و یک میله را به شکلی خم کنید که اتهای ان یک حلقه درست شود. استخرهای کوچک مثل انواع بادی آن در تابستان اسباب بازی مناسبی برای کودک هستند و لازم نیست از انواع خیلی گرانقیمت باشند.

نقاشی خلاقیت کودک را رشد می دهد. او دوست دارد با انگشتانش نقاشی کند و میتواند طرح ها و رنگ های جالبی را با استفاده از یک شانه، اسفنج یا قرقره به وجود بیاورد. سعی کنید با تکه های سیب زمینی شکل ستاره یا هر شکل جالب دیگری را درست کنید تا بتواند روی کاغذ طرح های خوبی را به وجود بیاورد. جعبه های پلاستیکی تخم مرغ یا سینیهای شیرینی پزی می تواند الگوهای خوبی برای این نقاش کوچولو باشند. به کودک قلم موهای ضخیم بدهید تا نتیجه کار خود را به سرعت ببیند. رنگ و قلم مو، گلوله های پشمی، چوب پنبه یا پوشال بدهید تا بتواند شکل های مختلفی را روی کاغذ درست کند.

لباس پوشیدن

کودکان علاقه زیادی به لباس پوشیدن دارند و به همین دلیل می توانید یک جعبه از کفش ها و بلوز و دامن و کلاههای قدیمی خود کنار بگذارید و تعدادی جواهرات بدلی نیز به آن اضافه کنید تا کودک زمان زیادی صرف این بازی کند.

 بازیها و اسباب بازی ها

تا دوسالگی کودک با اسباب بازی هایی که بیشتر شبیه به زندگی بز گترهاست زمان زیادی را می گذراند. عروسک ها، خانه های اسباب بازی و ماشین میتواند به کودک امکان بدهد تا بار دیگر صحنه هایی را که دیده است تکرار کند. با بزرگتر شدن کودک مهارت های جدیدی به دست می آورد و از هر چیزی که بتواند مهارتهایش را با آن بسنجد لذت می برد. برای همین میسازد و زمین میزند یا روی هم سوار و جدا میکند.

لوازم خانگی مانند ظرفهای پلاستیکی و لوله های مقوایی میتواند قدرت خلاقیت و تخیلی کودک را تقویت کند. طراحی، نقاشی، شکل سازی با سفال یا خمیر و درست کردن پازل همگی خلاقیت کودک را تشویق می کند. از مدتها قبل از اینکه کودک واقعا بتواند بخواند و بنویسد از خط خطی کردن و رنگ آمیزی کردن بسیار لذت می برد. می توانید به او مداد شمعی و کاغذ بدهید تا سرگرم نقاشی شود. یک جعبه گچ های رنگی و یک تخته سیاه که به اندازه قد او باشد برایش مفید خواهد بود زیرا میتواند روی آن نقاشی کرده و دوباره آن را پاک کند و چیز دیگری بکشد.

کودکان دوست دارند در برنامه های روتین خانواده دخالت کنند. هر بار که کیک درست می کنید ظرف کوچکی در اختیار کودک بگذارید و مقداری آرد در آن بریزید تا هم بزند. می توانید برای نظافت از یک خاک انداز کوچک و برس استفاده کنید.