شیر مادر یا شیر خشک؟

یک بطری شیر کمکی اشکالی ندارد

آیا مفهوم تمام مطالب فوق این است که اگر مادری مایل باشد تغذیه طفل خود را با شیر خود ادامه دهد هرگز نباید در تحت هیچ عنوانی باو حتى یک بطری شیر بدهد ؟ خیر ، چنین نیست. بسیاری از مادرانیکه میل دارند بطور منظم روزی یک بطری شیر بطفل داده شود میدانند که اینکار میسر و شدنی است، بدون اینکه در تولید شیر پستان تاثیر نامطلوبی داشته باشد ، مشروط بر اینکه اولا جریان شیر در پستان برقرار شده باشد ثانیا فقط روزی یک بطری شیر بطفل داده شود. همچنین دادن یک بطری شیر بطور اتفاقی و گاهگاه ، مثلا وقتی مادر از منزل بیرون میرود و یا زمانی که خیلی خسته و ناراحت میشود و نوزاد بخوبی سیر نشده است، کاملا بدون اشکال خواهد بود . زیرا دادن فقط یک بطری شیر ، شیر پستان را تقلیل نخواهد داد آنچه را من تا کنون کوشش میکردم شما بفهمانم آنست که منظم دادن بطری ، روزی دو یا سه بار علاوه بر تغذیه با پستان موجب تقلیل شیر پستان خواهد بود. د د ۱۳۹ – بطری کمکی به یک بطری شیر کمکی ممکن است هر روز ، اگر مایل باشید ، در یکی از اوقات ذیل بطفل داده شود :۱۰ صبح ، ۲ بعداز ظهر و یا شش بعد از ظهر. (اگر نوزاد و عده دو بعد از نیمه شب را قبلا حذف کرده است ، دادن این بطری شیر کمکی چه در وعده ده بعد از ظهر و چه در شش صبح برای مادر بسیار ناراحت کننده خواهد بود زیرا پستانها را برای مدت ۱۲ ساعت پر نگاه میدارد. بعلاوه این عدم تخلیه طولانی پستان ممکن است در تولید شیر مادر اثرات نامطلوبی داشته باشد.)

اگر مادری قصد دارد بین دو و هفت ماهگی ، تغذیه با بطری را جانشین تغذیه با پستان نماید ، بهتر است یک بطری شیر کمکی ، لااقل دو بار در هفته بطفل بدهد ولو اینکه دادن شیر پستان هم برایش میسر باشد . عدم آشنائی طفل با بطری ممکن است در آنهنگام سبب مبارزه شدیدی گردد زیرا نوزاد در این سن ، بعلت عادتی که بپستان پیدا کرده است از قبول فوری و ناگهانی بطری شیر امتناع خواهد کرد مگر اینکه بتدریج با بطری نیز آشنا شده باشد . نوزاد قبل از دو ماهگی بندرت چنین سماجتی خواهد داشت و بعد از هفت ماهگی باحتمال زیاد ، تغذیه از فنجان مستقیما جانشین تغذیه با پستان خواهد شد.

گاهی توصیه میشود که به تمام اطفال شیر خوار که با شیر مادر تغذیه میشوند ، هفته ای یک یا دو بار شیر کمکی (با بطری) داده شود ، ولو اینکه مادر بمقدار کافی هم شیر داشته باشد . زیرا مادر ممکن است ، بعلت غیر منتظره ای ، مجبور شود ناگهان تغذیه با پستانرا متوقف سازد . در این صورت برای تغذیه طفل با بطری کشمکش و مبارزه شدیدی خواهید داشت . در هر حال در این مورد قضاوت و تصمیم با خودتان است ، از یک طرف زحمت ودردسر تهیه و تغذیه با بطری و از طرف دیگر احتمال پیدا شدن حالت اجبار در متوقف کردن ناگهانی تغذیه با پستان وجود دارد . اگر بطبیب برای گرفتن دستور تهیه شیر با بطری دسترسی ندارید از فرمول وطریقه ذیل استفاده کنید:

۱۰۲ سانتیمتر مکعب شیر پاستوریزه (اگر هموژنیزه مصرف می کنید، بطری شیر را تکان دهید)، ۱۰ سانتیمتر مکعب آب (مقدار آبرا در حدود ۳۰ تا ۱۰ سانتیمتر مکعب بیشتر بریزید تا تبخیر آبرا در هنگام جوشانیدن شیر جبران کند) و دو قاشق مرباخوری شکر را باهم مخلوط کنید و بعداز گرم کردن، بگذارید برای مدت سه دقیقه بحال غلیان بجوشد. سپس شیر را صاف کنید و در بطری جوشانده (استریلیزه) بریزید . باین ترتیب در حدود ۱۸۰ سانتیمتر مکعب شیر در بطری دارید و بگذارید طفل شیر خوار هر چقدر دلش میخواهد از آن بخورد . یک طفل شیرخوار کوچک طبعا تمام آنرا نمی تواند بخورد ولی برای یک طفل چهار یا پنج کیلوئی مقدار آن کاملا کافی است. اگر این مقدار برای بچه بزرگتر کافی نیست، ۱۸۰ سانتیمتر مکعب شیر خالص بدون اختلاط با آب و دو قاشق مرباخوری شکر را مخلوط کنید و بطفل بدهید مختصری آب برای جبران تبخیر به این مخلوط اضافه کنید).

و خیلی از خانواده ها شیر پاستوریزه را بشیر تبخیر شده ترجیح میدهند ، زیرا مجبورند مقدار کمی از شیر تبخیر شده را برای این منظور مصرف کنند و بقیه را دور بریزند ولی در هر حال اگر شیر پاستوریزه بدست نمی آید و یا بقیه شیر تبخیر شده در منزل قابل مصرف است ، از نوع اخیر میتوان استفاده کرد . یک قوطی ۱۸۰ سانتیمتر مکعبی شیر تبخیر شده بخرید و ۱۰ سانتیمتر مکعب. آنرا با ۱۲۰ سانتیمتر مکعب آب (۳۰ تا ۱۰ سانتیمتر مکعب آب بیشتر بریزید) و دو قاشق مرباخوری شکر مخلوط کنید و بهمان ترتیب که قبلا گفته شد بجوشانید . اگر میل دارید شیر غلیظ تری تهیه کنید از ۱۸۰ سانتیمتر مکعب شیر تبخیر شده و ۱۸۰ سانتیمتر مکعب آب و دو قاشق مرباخوری شکر استفاده نمائید.

هم پستان و هم بطری

اگر مادری نتواند شیر کافی تولید نماید که طفل خودرا در هر وعده سیر کند، دادن پستان و بطری با هم مانعی ندارد ولی در اغلب موارد ، دادن بطری و بالنتیجه کم کردن اشتهای طفل نسبت به پستان، باعث تقلیل شیر پستان میشود. گاهی در این موارد طفل بکلی از گرفتن پستان امتناع خواهد کرد . غالب مادران از دادن بطری و پستان باهم اجتناب میکنند زیرا هم زحمت و دردسر تهیه شیر گاو با بطری و هم گرفتاری تغذیه با پستان در کار خواهد بود. عاقلانه ترین کارها اینست که اگر مادری قادر بتولید شیر کافی برای سیر کردن طفل نیست، با حذف کردن بطری، تولید شیر خود را افزایش دهد ولی اگر بهر حال بهیچوجه موفق نشد، آنوقت بطری را بطور کامل جانشین تغذیه با پستان نماید.

طرز جانشین ساختن بطری بجای پستان

فرض کنید علی رغم کوششی که برای تغذیه طفل با پستان بکار برده اید ، شیر مادر برای تغذیه طفل کافی نباشد لذا مجبورید مقداری شیر از بطری با و بدهید تا کاملا سیر شود ولی میخواهید طرز کار طوری باشد که تولید شیر مادر را نیز تقلیل ندهد . من سعی میکنم این مسئله را در ذیل بحث نمایم . قبلا تعریف دو اصطلاح لازم است : مقدار شیریکه با بطری بعداز تغذیه با پستان بطفل داده میشود، یعنی علاوه بر شیریکه از پستان میخورد ، بطری یا شیر تکمیلی اسم میگذارم و اگر مقدار شیریکه با بطری بطفل داده میشود ، بعوض تغذیه با پستان باشد، آنرا بطری یا شیر ترمیمی مینامم.

بطور کلی از یک طرف بهتر است تغذیه با پستان را بکلی حذف نمود و بجای آن از بطری استفاده کرد . از طرف دیگر ، اگر تغذیه با پستان را ادامه دهید و در ضمن آن گاهی اوقات از بطری تکمیلی استفاده شود ، شانس مختصری همیشه برای افزایش شیر پستان وجود دارد.

فرض کنید مقدار شیر پستان در تمام وعده ها بغیر از یک وعده کافی باشد. (معمولا مقدار شیر پستان در وعده شش بعدازظهر در درجه اول و دو بعداز ظهر در درجه دوم از همه وعده های دیگر کمتر است.) ممکن است در ساعت شش بعد از ظهر یک بطری تکمیلی علاوه بر شیر پستان بطفل بدهید یا ممکن اسب یک بطری ترمیمی بجای وعده دو بعداز ظهر با و بدهید در صورت اخیر ، پستانها برای وعده ساعت شش بعد از ظهر کاملا پر خواهد بود . . اور اگر تولید شیر پستانها در دو یا بیشتر وعدهها کافی نباشد ، میتوانید یک بطری تکمیلی بعداز تغذیه با پستان در ساعت های ده صبح ، دو وشش بعداز ظهر بطفل بدهید. در وعده شش صبح وده بعد از ظهر. باید قاعدتا پستان ها کاملا پر بوده قادر به سیر کردن طفل باشد . طریق دیگر در این مورد آنست که میتوانید در ساعات شش صبح ، دوازده بعد از ظهر طفل را با پستان تغذیه کنید و از بطری ترمیمی در ساعات ده صبح و شش بعداز ظهر (واگر لازم باشد در دو بعد از نیمه شب) استفاده کنید.

اگر مقدار شیر مادر در تمام وعدهها کافی نباشد، چه پستانرا اول بدهید یا ندهید، دادن بطری تکمیلی در تمام وعده ها لازمست. و چه مقدار شیر در هر بطری ترمیمی یا تکمیلی خواهید ریخت ؟ هر قدر که طفل شیر خوار احتیاج داشته باشد.

اگر طفل چهار کیلو یا بیشتر باشد، در بطری ترمیمی در حدود ۱۸۰ سانتیمتر مکعب شیر احتیاج خواهد داشت. اگر کوچکتر باشد، ممکن است کمتر بخواهد. در بطری تکمیلی بعد از تغذیه با پستان، در حدود ۹۰ تا ۹۰ سانتیمتر مکعب ممکن است لازم باشد ، بنابراین ۹۰ سانتیمتر مکعب بدهید تا هرقدر مایل بود از آن بخورد. اگر بطبیب دسترسی ندارید و طرز تهیه شیر گاو را هم نمیدانید از دستورات این کتاب میتوانید استفاده کنید . در شماره ۱۲۶ دستور تهیه ۱۸۰ سانتیمتر مکعب شیر برای بطری کمکی (علی البدل داده شده است . میتوانید تمام آنرا بعنوان یک بطری ترمیمی و یا بعنوان دو بطری تکمیلی مصرف کنید. اگر مجموعا ۳۹۰ سانتیمتر مکعب شیر ، یعنی دو بطری ترمیمی ویا چهار بطری تکمیلی ، مورد احتیاج است ، مقدار شیر و آب را در بطری کمکی دو برابر کنید و اگر فقط ۹۰ سانتیمتر مکعب شیر برای یک بطری تکمیلی، لازم دارید، مقادیر را نصف کنید.

درباره این محاسبات زیاد نگران نباشید فی المثل اگر میخواهید ۱۲۰ سانتیمتر مکعب شیر بطفل بدهید، ۱۸۰ سانتیمتر مکعب شیر تهیه کنید و بگذارید طفل هرقدر مایل است بخورد و بعد بقیه آن را دور بریزید.