درباره حمام کردن و رعایت بهداشت نوزادان تازه متولد شده چه باید بدانیم؟

درباره حمام کردن و رعایت بهداشت نوزادان تازه متولد شده چه باید بدانیم؟

بخشی از برنامه روزمره شما شامل تمیز نگاه داشتن نوزاد می شود. بسیاری از والدین جدید نگران نگه داشتن نوزاد درون وان حمام می باشند اما به زودی به این کار عادت خواهید کرد و از آن به عنوان فرصتی برای داشتن لحظاتی شاد و بازی با فرزندتان استفاده خواهید کرد. به جای احساس نگرانی نیم ساعت وقت بگذارید و هر چه را که نیاز دارید در دسترس خود قرار دهید. سعی کنید آرامش خود را حفظ کنید در این صورت از فرصت پیش آمده لذت خواهید برد.

یک نوزاد کوچک نیاز به حمام کردن های مداوم ندارد زیرا فقط باسن، صورت و گردن و چینهای پوستی او کثیف می شوند. بنابراین میتوانید هر دو یا سه روز یک بار او را حمام کنید و ما بین حمام ها نیز سر و پایین تنه او را تمیز کنید. این کار به شما اجازه میدهد که بخش هایی از بدن نوزاد را که واقعا نیاز به شستشو دارند با زحمت و سختی کمتری پاکیزه نمایید.

برای نوزاد باید از آب جوشیده و سرد شده استفاده کنید اما وقتی نوزاد کمی بزرگتر شد می توانید برای حمام کردن او آب گرم شیر را بکار برید. برای جلوگیری از پوسته پوسته شدن سر نوزاد باید مرتبا سرش را بشویید  برای شستشوی سرنوزاد نیازی به استفاده از صابون نیست. از حدود شش هفته به بعد می توانید برای حمام کردن نوزاد از لوسیون، صابون یا دیگر شوینده های مخصوص نوزاد استفاده کنید.

نوزادان دوست ندارند پوست برهنه آنان در معرض هوا قرار بگیرد بنابراین وقتی می خواهید نوزاد را بشوید باید حداقل زمان ممکن او را لخت نگه دارید. یک حوله بزرگ را روی رادیاتور ولرم گرم کنید و آنرا روی دستان آماده نگاه دارید تا به محض اتمام شستشو نوزاد را در آن بپیچید.

شستن دختران

برای شستن نوزاد دختر نیازی به باز کردن لبهای فرج و پاک کردن داخل آنها نمی باشد. در حقیقت هرگز نباید این کار را انجام دهید. فقط پوست منطقه پوشک را بشویید و به دقت خشک کنید.

در هنگام شستن نوزاد دختر باید مراقب باشید که جهت کشیدن دست از جلو به عقب باشد(به طرف مقعد). این روش از آلوده شدن فرج جلوگیری می کند و امکان انتشار باکتری های روده ای به مثانه و یا واژن را که می تواند موجب بروز عفونت شود به حداقل می رساند.

مراقبت از بدن

با تمیزکردن و نظافت منطقه پوشک، و پاک کردن پوست نوزاد از هر ماده غذایی یا آلودگی که میتواند موجب تحریک پوست شود، دیگر نیازی به نظافت های دیگر نمی باشد و کودک بقیه مراقبت های لازم را به طور خودبخود انجام خواهد داد.

چشمها، بینی و گوش ها:

چشم های نوزاد را با گلوله پنبه آغشته به آب جوشیده سرد شده پاک کنید، از بخش داخلی چشم به سمت بیرون بشوید و برای هر چشم از تکه پنبه های جداگانه استفاده کنید تا در صورت وجود عفونت از انتشار آن به چشم دیگر جلوگیری کنید.

داخل سوراخ های بینی و گوشیها را تمیز نکنید. آنها خودبخود تمیز می شوند. پس نباید بدون تجویز پزشک از قطره های پاک کننده گوش یا بینی استفاده کنید. فقط گوش ها را با پنبه مرطوب پاک کنید. اگر در داخل گوش نوزاد جرمی مشاهده کردید نباید سعی در بیرون آوردن آن داشته باشید این جرم ها ترشحات طبیعی کانال گوش بیرونی هستند و حالت ضد عفونی کننده داشته و مانع از نشستن گرد و غبار روی پرده گوش می شوند. با برداشتن این جرم ها گوش ها به تولید بیشتر آن ها تشویق می شوند. اگر این مسئله شما را نگران می کند با پزشک مشورت کنید.

ناخن ها :

ناخن های نوزاد باید کوتاه نگاه داشته شوند در غیر این صورت پوست خود را خراش میدهد. بهترین زمان برای کوتاه کردن ناخن ها بعد از حمام است که ناخن ها نرم شده اند. برای این کار از یک قیچی سر گرد کوچک استفاده کنید. اگر این کار شما را ناراحت میکند می توانید با دندان های خودتان آن ها را بکنید. دهان شما بسیار حساس است و به کودک آسیبی نخواهد رسید.

ناف:

چند روز اول بعد از تولد بند ناف خشک و چروکیده شده و در نهایت می افتد. میتوانید قبل ز افتادن بندناف هم نوزاد را حمام کنید، اما باید حتما بعد از حمام بند ناف را کاملا خشک کنید. برای سرعت بخشیدن به روند خشک شدن و درمان موضع تا حد امکان آن را در معرض هوا قرار دهید.

شستن نوزاد پسر

تمام منطقه پوشک و بخصوص بین چین های پوستی را به خوبی شسته و خشک کنید. اگر نوزادتان به تازگی ختنه شده است باید کاملا مراقب خونریزی کردن محل برش باشید. چند قطره خونریزی و همچنین تورم و اندکی التهاب کاملا طبیعی است اما این حالت زود برطرف خواهد شد.

اگر خونریزی همچنان ادامه پیدا کرد یا در صورتی که هر نشانه ای از عفونت مشاهده کردید باید با پزشک مشورت کنید. از پزشک درباره حمام کردن و نظافت آلت نوزاد راهنمایی بخواهید و توصیه های لازم درباره پوشاک نوزاد را بعد از ختنه مورد توجه قرار دهید.

شستشوی نوزاد با اسفنج

اگر فرزند شما واقعا از لخت بودن متنفر باشد و یا اگر شما از حمام کردن کودکتان وحشت دارید بهترین روش برای شما حمام با اسفنج است. نوزاد را به شکل مطمئنی روی پاهای خود بگذارید و هر بار مقدار کمی از لباسهایش را بیرون بیاورید. اگر زمانی که نوزاد روی پایتان نشسته است حرکت کردن برایتان مشکل می شود، می توانید او را روی زیرانداز مخصوصش قرار دهید و روش حمام با اسفنج را به کار ببرید. ابتدا نیمی از بدن کودک را برهنه کرده و بشویید و بعد نیمه دیگر بدنش را.

اسباب حمام نوزاد

پوست نوزاد کاملا ظریف و حساس است. قبل از رسیدن نوزاد به شش هفتگی نباید از صابون استفاده کنید زیرا صابون چربیهای طبیعی پوست را از بین می برد و پوست را خشک و آزرده می کند. شوینده های محصوص نوزادان بسیار ملایم هستند و پوست نوزاد را آزار نمی دهند و خاصیت آلرژی زایی کمتری دارند.

* با ریختن کمی روغن بچه داخل آب وان، پوست های خشک نرم و مرطوب می شوند.

* برای پوستهای حساس مانند پوست منطقه پوشک لوسیون بچه پاک کننده و مرطوب کننده مناسبی است .

* پودر بچه پوست نوزاد را خشک می کند. اگر از آن استفاده می کنید اول پودر را کف دست خود بریزید در غیر این صورت ممکن است وارد ریه های نوزاد شود. هرگز روی چین های پوستی نوزاد پودر نریزید. پودر در این قسمت ها گلوله شده و پوست را آزار می دهد.

* کرم زینک و روغن کرچک یا و ازلین ضد آب هستند و پوست کودک را در مقابل ادرار حفاظت میکنند. کرم های دارویی حاوی نمک های تیتانیوم در صورت بروز راش های پوشک برای نوزاد مفید می باشند.

مراقبت از موها

از هنگام تولد باید هر روز موهای نوزاد را بشویید. لزومی به استفاده از شامپو نیست لوسیون بچه حل شده در آب هم می تواند موها را بخوبی تمیز کند. بعد از دوازده تا شانزده هفته میتوانید موهای او را هفته ای یک تا دو بار با شامپوی بچه بشویید.

حتما از شامپوهای مخصوص کودک و بدون اشک استفاده کنید اما این دلیل نمی شود که از وارد شدن شامپو به چشمهای کودک جلوگیری نکنید. شما می توانید نوزادان کوچکتر را به روش حمل توپ فوتبال نگاه دارید یا این که روی لبه وان بنشینید و نوزاد را بین پاهایتان و رو به روی خودتان قرار دهید. ( در این صورت کودک احساس امنیت خواهد کرد مخصوصا اگر از آب بترسد).

نباید نگران ملاج ها یا فونتانل های نوزاد باشید. غشاهایی که روی این مناطق نرم را می پوشاند کاملا مقاوم هستند. نیازی به چنگ زدن موهای نوزاد هم نیست بنا براین تا وقتی آرام و ملایم او را شستشو دهید آسیبی به او نخواهید زد. شامپو یا لوسیون بچه را روی موی سر نوزاد بمالید و به آرامی ، آن را مالش دهید تا کمی کف کند. حدود پانزده ثانیه صبر کنید و بعد آن را آب بکشید.

نیازی به شستشوی دوباره سر نوزاد نیست. برای آب کشیدن موها فقط کافی است از یک تکه پارچه نرم که داخل آب ولرم برده شده است استفاده کنید تا کف های سر را بگیرد. سعی کنید تا جایی که میتوانید صابون و کف را از روی سر نوزاد بردارید. وقتی موهای نوزاد را خشک می کنید صورت او را با حوله نپوشانید این کار نوزاد را به شدت مضطرب و ناراحت می کند و شروع به گریه خواهد کرد. برای جلوگیری از این حالت بهتر است از لبه حوله برای خشک کردن سر او استفاده کنید.

تنفر از شستن موها

بسیاری از نوزادان از شستن موهایشان نفرت دارند حتی اگر از بودن در وان لذت ببرند. اگر شما نیز با فرزندتان چنین مشکلی دارید بهتر است شستن سر را در زمان دیگری جز حمام کردن نوزاد انجام دهید. اگر نوزاد حمام کردن را همیشه همراه با شستن سر بداند ممکن است بعد از این حمام کردن را هم دوست نداشته باشد.

دلیل اصلی بیزاری نوزادان از شستن سرشان این است که از رفتن آب و صابون به داخل چشم شان ناراحت می شوند. پس تا جایی که می توانید مانع از این کار شوید. از سپر های لبه دار و مخصوصی که دور خط رویش مو را می گیرند استفاده کنید تا در موقع آب کشی از حرکت آب و صابون به سمت پایین جلوگیری کنید.

بعضی از نوزادان ممکن است در حالت نشسته روی پای مادر کمتر مضطرب شوند در این صورت بهتر است سر او را شسته و به جای آب کشی به صورت ریختن آب از بالای سر با یک حوله نرم و مرطوب سرش را پاک کنید. هرگز کاری را به زور انجام ندهید و موقع شستن سر نوزاد هم او را با زور نگه ندارید این کار اضطراب بسیاری در نوزاد ایجاد می کند. دو یا سه هفته سرش را نشوید بعد یک بار دیگر امتحان کنید.

شما میتوانید سر او را با یک اسفنج مرطوب و برس کشیدن با یک برس نرم و مرطوب تمیز کنید. ممکن است سر نوزاد چرب شود اما این چربی هیچ اسیبی به او نخواهد زد.

پوسته پوسته شدن سر نوزاد(کبره سر)

گاهی متوجه وجود پوسته های قرمز رنگی روی سر نوزاد می شوید. پوسته پوسته شدن سر نوزاد کاملا شایع است و ارتباطی با عدم رعایت بهداشت یا شامپوی مورد استفاده شما ندارد. این مسئله معمولا بعد از چند هفته برطرف می شود.

با شستن ملایم و روزانه سر نوزاد با یک برس نرم پرزی و کمی شامپوی بچه که در آب ولرم حل شده باشد. می توانید از تشکیل پوسته روی سر نوزاد جلوگیری کنید. شما باید موهای نوزاد را از همان کوچکی کاملا شانه بزنید تا از تشکیل پوسته های سر پیشگیری شود. اگر پوسته روی سر نوزاد دیدید باید شب ها کمی روغن بچه روی پوسته ها بمالید تا شل شوند و صبح روز بعد به آسانی بشویید.

سعی نکنید پوسته ها را با ناخن بگیرید چون فقط باعث می شوید پوسته بیشتری ایجاد شود. اگر این مشکل طولانی شد یا به قسمتهای دیگر منتشر شد باید با پزشک مشورت کنید. در این صورت ممکن است پزشک شامپوی دیگری تجویز کند.

حمام کردن نوزاد

شما می توانید فرزندتان را در هر اتاقی که گرم باشد حمام کنید مشروط بر اینکه کوران هوا نداشته باشد و فضای کافی برای قرار دادن تمام لوازم مورد نیاز در آن باشد. در صورت نیاز میتوانید وان نوزاد را در آشپزخانه یا حمام پر کنید و سپس آن را به اتاق مورد نظر خود حمل کنید. اما توجه کنید که وان خیلی سنگین نشده باشد.

یک نوزاد کوچک را می توانید در وان های پلاستیکی مخصوص حمام نوزاد که سطحی غیر لغزنده دارند حمام کنید. وان را روی یک سکوی بزرگ یا میزی که ارتفاع مناسب، در حدود ارتفاع کمرتان، داشته باشد قرار دهید تا مجبور نباشید زیاد خم شوید. با این کار از تحمیل فشار اضافی به پشت خود جلوگیری خواهید کرد. وانهای نوزادان معمولا با پایه مخصوص به فروش می رسند و یا به شکلی طراحی شده اند که روی وان حمام جای می گیرند و در این صورت حمام کردن نوزاد بسیار آسان خواهد شد.

نکات مربوط به حمام کردن نوزاد

تا حد امکان سعی کنید مدت حمام کردن برای نوزاد لذت بخش و شادی آفرین باشد تا هردوی شما منتظر رسیدن وقت حمام باشید.

* قبل از شروع باید کلیه لوازم مورد نیاز خود را در دسترس قرار دهید.

همیشه اول در وان آب سرد بریزید و سپس با آرنج یا بخش داخل مچ دست دمای اب را مورد ازمایش قرار دهید.

* داخل وان کمی آب بریزید. ارتفاع ۵ تا ۸ سانتی متری آب برای شستن نوزاد کافی است.

* سعی کنید برای کوتاهترین زمان ممکن نوزاد را برهنه نگه دارید. بچه های کوچک خیلی زود سرما میخورند.

* یک پیش بند ضد آب بپوشید تا مانع از خیس شدن لباسهایتان شود. اگر جنس پیش بند حوله ای پشت پلاستیکی باشد در کودک احساس بهتری ایجاد خواهد کرد .

* حوله ای را روی رادیاتور خانه گرم کنید اما توجه داشته باشید که حوله بیش از اندازه داغ نشود.

* بهتراست به جای استفاده از صابون برای شستن نوزاد از مقداری لوسیون حمام کودک در داخل اب وان بریزید. این لوسیونها کمتر از صابون چربیهای طبیعی پوست را خشک میکنند.

ترس از حمام کردن

بعضی از نوزادان به شدت از حمام کردن وحشت دارند. اگر نوزاد ترسیده باشد نباید او را به اجبار وارد آب کنید. بعد از چند روز مجددا این کار را امتحان کنید. در این مدت می توانید نوزاد را با اسفنج حمام کنید با اینکه فقط سر و پایین تنه او را بشوید.

اگر فرزندتان همچنان از آب وحشت دارد باید حمام کردن را به شکل بازی به او نشان دهید. یک لگن بزرگ را از آب پر کنید و در اتاق گرمی (به جز حمام) قرار دهید. یک حوله و چند اسباب بازی را در نزدیکی او بگذارید. لباسهای نوزاد را در آورده و او را تشویق کنید داخل وان خود برود. او را تشویق کنید تا در آب دست و پای خود را حرکت دهد.

وقتی این کار را چندین بار انجام دادید می توانید به جای استفاده از لگن از وان حمام نوزاد استفاده کنید. و به او اجازه بدهید در داخل وان نیز بازی کند. وقتی او تلاش می کند همراه با اسباب بازی هایش داخل وان برود متوجه خواهید شد که ترس خود از آب را از دست داده است. اما بهتر است صبور باشید و به او اجازه بدهید چند مرتبه قبل از شستن او در داخل وان فقط درون واننشسته و آب بازی کند.