آموزش توالت رفتن به کودکان

آموزش توالت رفتن به کودکان

یکی از مسائلی که هر مادری هنگام تولد فرزندش خود را در این رابطه آماده می سازد و یکی از مشکلات بچه داری است عوض کردن پوشک، ملحفه و کهنه کودک است و البته ما در این را می داند که سرانجام کودکش خواهد آموخت که به تنهایی به توالت برود و خود را کثیف نکند اما على غم این آگاهی باز هم بسیاری از مادران در این زمیه مشکل داشته و نگرانند. زمان یادگیری توالت رفتن در کودکان متفاوت است اما گاهی اوقات والدین با مقایسه کردن کودکان با همدیگر نگران می شوند که مبادا کودکشان هرگز این مسئله را یاد نگیرد و یا اینکه مشکلی وجود داشته باشد که باعث عدم کنترل ادرار و مدفوع در کودکشان شود. در این بین راهنمایی های ضد و نقیض اطرافیان نیز بیشتر موجب گیجی و سردرگمی والدین می شود و گاهی اوقات عمل به نصایح دیگران وضع را حتی بدتر هم می کند و باعث ایجاد مشکلات روحی و روانی در کودک می گردد و با کودک را مجبور به لجبازی با والدین می نماید. چیزی که مهم است این است که بدانید حتمأ کودک شما دیر یا زود این مهارت را خواهد آموخت و به غیر از کسانی که مشکلات جدی روانی با جسمی دارند همه کودکان توالت رفتن را می آموزند، آیا خود شما اینگونه نبودید؟

بهتر است از والدین خود سوال کنید که شما چگونه این مهارت را آموختید؟ ایا در اطراف خود افراد سالم را می بیند که برای دفع ادرار و اجابت مزاج از روئی غیر از روش شما استفاده کرده و به توالت نمیروند؟ آیا اکنون شما و اطرافیانتان نمی توانند ادرار و مدفوع خود را کنترل کنند؟ به تفاوتهای کودکان نگاه کنید، یکی زودتر راه می رود، یکی دیرتر، یکی زودتر حرف می زند یکی دیرتر آنها را با هم مقایسه نکنید، به حرفهای اطرافیان خیلی توجه نکنبد و تحت تاثیر قرار نگیرید اگر شنیدید مادری گفت کودک من از یک سالگی به تنهایی به توالت می رفته و با خود را به راحتی کنترل می کرده، باور نکنید غصه نخورید، گاهی اوقات والدین به موقع متوجه حالتهای کردکه هنگام دفع می شوند و او را به موقع و سریع به توالت می رسانند این به آن معنی نیست که کودک توالت رفتن را آموخته است. آموزش توالت رفتن وقتی باید انجام گیرد که بدن کودک از لحاظ فیزیکی آمادگی پذیرش آن را داشته باشد در نوزادان ارتباط بین مغز و دستگاه دفعی کامل نیست بنابراین نوزاد نمی تواند عمل دفع را به طور پرادی کنترل کند او حتی نمی فهمد که خود را خیس کرده است پس اول باید به این مرحله از آگاهی برسد، با بالا رفتن سن توانایی مثانه برای نگهداری ادرار بیشتر شده و همچنین تعداد دفع در روز کمتر می شود و در نتیجه کنترل ادرار و مدفوع بیشتر می شود. به طور معمول کامل شدن کنترل مدفوع و ادرار این چنین است: کنترل مدفوع در شب، کنترل مدفوع در روزه کنترل ادرار در روز، کترل ادرار در شب.

البته ناگفته نماند دختران زودتر به کنترل عمل دلع دست می یابند. معمولا کودکان بین ۳-۲ سالگی آماده پذیرش آموزش کنترل عمل دفع در روز می شوند.

مراحل آموزش دادن توالت رفتن

۱- در مورد مدفوع و ادرار برای کودک توضیح دهید و بگوید که ادرار و مدفوع بخشی از بدن او نیست. بگذارید وقتی به حمام می روید کودک شما را ببینید و اصلا نگران نباشید و خجالت نکشید البته برای این که کردی گیج نشود بهتر است همجنس خود را ببینید یعنی پسر پدر را و دختر مادر را ببیند.

۲- آموزش مفاهیم کلیدی مثل، کثیف کردن، خیس کردن، اگر کودک شما این مفاهیم را درک می کند پس می توان گفت مرحله مهمی را پشت سر گذاشته و تا حدی آمادگی کسب کرده، اغلب کودکان هنگام دفع حالتهایی از خود نشان می دهند مثلا رنگ چهره متفاوت می شود و یا به گوشه ای می خزند والدین می توانند با شمار این لحظه های ناب و حساس متوجه شوند که کودکشان چه وقت نیاز به توالت رفتن دارد و در ضمن برای کودک توضیح دهند که الآن مشغول چه کاری است و او را به توالت ببرند و سریع پوشک او را عوض کنند، بد نیست بگذارید کودک هم پوشکش را می کرده و فرق بین خیس و خشک و تمیز و کثیف را ببیند و بفهمد، اگر کودک شما را از کثیف و خیس بودن پوشک آگاه می کند فرورا نگاه کنید و به او هم نشان دهید و در صورت تشخیص درستش او را تشویق نمایید

۳- قبل از هر کاری دقت کنید که آیا کودک شما با همه مفاهیم توالت رفتن آشنا است یا خیر؟ آیا توالت را می شناسد؟ همه محل های خانه را به او نشان دهید نحوه رفتن به توالت را و همه جزئیات این مکان را به او نشان دهید آموزش دهید بگذارید ببیند که اعضای خانواده از این مکان چه وقت و چگونه استفاده می کنند و رعایت نکات بهداشتی را به او نشان دهید.

۴- لباسهای راحت برای کودک تهیه کنید و به او آموزش دهید چگونه هنگام رفتن به توالت لباسهایش را در آورده و بعد از آن بهرشد زمانی که کار خود را درست انجام داد حتمأ تشویقش کنید به او اجازه دهید تا آنجا که می تواند به تنهایی کارهایش را انجام دهد.

۵- بهتر است در ابتدای کار از توالت های پلاستیکی با رنگها و طرحهای شاد و زیبا که مخصوص کودکان است استفاده نمایید، کودک می تواند ابتدا به طور آزمایشی بدون در آوردن لباسش بر روی آن بنشیند و به او یاد دهید که هرگاه نیاز به توالت داشت می تواند از این وسیله استفاده کند. در ضمن می توانید اسباب بازی قشنگ و جذابی را تهیه کرده و فقط هنگامی که کودک از توالت پلاستیکی اش استفاده می کند اجازه بازی با آن را به او بدهید.

۶- می توانید هنگام استفاده از توالت برای او قصه هم تعریف کنید تا این لحظات برایش جالب و خوب جلوه کند. توجه داشته باشید که پاهای کوچک او ممکن است تحمل نشستن طولانی بر روی توالت را نداشته و خسته شود به همین دلیل هم استفاده از توالت پلاستیکی در ابتدای کار بیشتر توصیه می گردد.

۷- برای کودک عمل جذب ویتامین ها و چیزهای مفید غذاه و بعد معنی تفاله را توضیح دهید و هنگامی که آب میوه ای را می گیرید تفاله اش را به کودک نشان داده و بگویید که این قسمت از میره دیگر فایده ای ندارد و باید دور ریخته شود. اجازه دهید بارها بر روی توالت بدون آنکه دنی در کار باشد بنشیند، مواظب باشید او را مدت طولانی مجبور به نشستن نکنید که با درد گرفتن پاهای کوچک و نازنینش بیشتر از رفتن به توالت بدش آمده و امتناع کند. اگر کودک دچار یبوست و درد در عمل دفع است حتما به پزشک مراجعه نمایید زیرا چنین مانلی باعث ایجاد خاطرات بد در ذهن کودک شده و امتناع از توالت رفتن را ایجاد می کند.

۸- زمانی را برای شروع آموزش انتخاب کنید که همه چیز کاملا مهیار آماده است و شما و کودکان از لحاظ روحی، روانی و جسمی کاملا آماده باشید و مشکلی وجود نداشته باشد اگر شاغلید میتوانید مرخصی گرفته و یا از زمان تعطیلات خود استفاده کنید از قبلا بزرگنمایی کرده و با شور و شوق زیاد در مورد روزی که می خواهید این آموزش را انجام دهید با کودک صحبت کرده و به او یادآوری کنید این روز، روز بزرگی است و بعد از آن می تواند مثل شما و پدرش و بقیه بزرگترها از توالت استفاده نماید و دیگر نیازی به استفاده از پوشک و لباسهای گشاد ندارد. اگر کمی هم سر و صدا راه بیندازید بد نیست می توانید محیط خانه را تزئین کرده و حتی چند هدیه کوچک تهیه نمایید و به او بگویید بعد از آن فقط شبها مجبور به استفاده از پوشک است که این هم موقتی است

۹- بد نیست از نمایش، قصه، کارتون و فیلم های مناسب که به نحوی توالت رفتن را آموزش داده و یا در آن نشان داده می شود که شخصیت قصه (که اگر کودک باشد بهتر است از توالت استفاده می نماید، استفاده کنید.

۱۰- اگر کودک شما از توالت، سیفون می ترسد، ابتدا باید این ترس از بین برود. فضای توالت باید فضایی روشن، تمیز باشد. بد نیست در دستشویی و توالت از وسایل تزئینی، عروسک، صابون های خوشبو و زیبا با اشکال متفاوت استفاده نمایید تا فضای توالت برای کودک جذاب و زیبا باشد، از خوشبو کننده ها هم استفاده کنید تا توالت بوی بد ندهد، دستمال کاغذی های طرحدار را فراموش نکنید. اگر کودک از سیفون میترسد به او اجازه دهید تا خود سیفون را کشیده و عمل آن را ببیند، حتی می تواند مدفوعش را از روی پوشک به درون توالت بریزد و سیفون را بکشد.

۱۱- هرگز تحسین و تشویق را فراموش نکنید و کوچکترین پیشرفت کودک را تحسین کرده و نادیده نگیرید در این آموزش صبور باشید همانطور که گفته شد کودکان متفاوتند بعضی ها زودتر و بعضی ها دیرتر یاد می گیرند، نگران نشوید. و اگر گاهی اوقات کودک خود را کیف کرد او را دعوا نکنید. اگر کودک از توالت ناآشنا هم استفاده نمی کند با او وارد شوید و ببینید دلیل نگرانی یا ترسش چیست؟ دور ماندن از شما، حضور یک غریبه، آلودگی، قفل شدن در؟ به او اطمینان دهید نزدیکش هستید و اگر از بوی بد آن ناراحت است به او نشان دهید اگر مدنی صبر کند به آن بر عادت کرده و آن را نخواهد فهمید، اگر توالت مدرسه کثیف است و به این دلیل کودک از آن استفاده نمی کند حتمأ موضوع را با مسئولان مدرسه در میان بگذارید. در ضمن به او توضیح دهید در صورت نگه داشتن ادرار و مدفوع ممکن است دچار چه نوع بیماری و مشکلاتی می شود.

۱۲- در پایان یادآوری می کنیم که بین ۱۸۲۰ ماهگی کودک به اعمال بدن خود توجه می کند و ممکن است در این سن از روی کنجکاوی په مدفرعش دست بزند، این رفتارها طبیعی است و خود به خود ترک خواهند شد. اگر کودک مدفوعش را در می آورد و یا در جای نامناسب شلوارش را پائین می کشد و ادرار می کند خونسرد ولی با صدای محکم بگویید: (نه، نکن) و بعد خود را به او رسانده و جلوی او را بگیرید. لباس هایی به او بپوشانید که نتواند به راحتی آن را در آورد و با به پوشکش دسترسی داشته باشد. گاهی دیده شده کودکان (بخصوص دختران ۳ ساله) به تقلید از پدر یا برادر با برای تفریح ایستاده ادرار می کنند که با آموزش و تذکر صحیح جلوی اینکار را می توان گرفت البته با بزرگتر شدن این رفتار غالبأ فراموش می شود.

۱۳- اگر هنگام خواب کودک دست در لباسش می کند به او اسباب بازی بدهید تا با آن بازی کند، اگر این اتفاق یکبار اتفاق افتاد سخت نگیرید ولی از او بخواهید به شما نشان دهد که کجا باید ادرار کند. در ضمن به او بگویید بازی با آلت تناسلی اش موجب ایجاد آلودگی، زخم و بیماری خواهد شد. اگر کودک از روی لجبازی اینگونه رفتارها را انجام می دهد رفتار او را نادیده بگیرید (مثلا به مدت یک هفته)، اما هر بار که درست رفتار کرده و به موقع ادرار می کند مورد تشویق قرار دهید.

۱۴- چنانچه هیچ یک از روشهای گفته شده مؤثر نبود و با نتوانستید انجام دهید می توانید از روشهای زیر استفاده نمایید مثلا هنگامی که جایی را کثیف کرد او را وادار کنید تا خود آنجا را تمیز کند و یا بیشتر از این، او را مجبور کنید مکان بیشتری را تمیز نماید و یا می توانید او را مجبور کنید ۱۰ بار از نقاط مختلف منزل به طرف توالت رفته و در آنجا بنشیند.