شبکه عروق خونی پوست چیست؟

نگاه کلی ظهور شبکه عروق ریز خونی روی پوست پدیده شایعی است. متخصصان زیبایی گاهی این پدیده را کوبروز می نامند، اگر چه واژه طبی رایج تر آن تلانژکتازی است که منظور از آن گشاد شدن عروق ریز سطحی روی سطح پوست است. در این فصل مباحث زیر مورد بحث قرار می گیرند:

۱. ظاهر شدن معمول تلانژکتازی روی صورت، که نشانه ای از ضایعات تجمعی پوست است.

۲. درمان مناسب؛

٣. ظهور تلانژکتازی روی پاها؛

۴. شکل های دیگر تلانژکتازی.

شبكه عروق خونی روی صورت نشانه ضایعات تجمعی پوست است؟

تلانژکتازی پدیده شایعی است که در نتیجه آسیب تجمعی به پوست صورت به وجود می آید و منجر به ضعیف شدن دیواره رگ های خونی پوست و از بین رفتن بافت حمایت کننده در اطراف عروق خونی می شود.

چه چیز باعث آسیب تجمعی پوست و آغاز تلانژکتازی متعاقب آن می شود؟

• پیری پوست، به دلیل قرار گرفتن تجمعی در برابر آفتاب؛
• قرار گرفتن در برابر تشعشع (در افراد مبتلا به بیماری های بدخیم)؛
• متعاقب ضربه مکانیکی؛
• استفاده طولانی مدت از فرآورده های حاوی استروئید بر پوست؛
• در شرایطی خاص تلانژکتازی به علت گشاد ماندن طولانی مدت عروق صورت بروز می کند، مثلا در الکلیسم یا بیماری های خاص پوستی مثل روزاسه.

تلانژکتازی که از آسیب تجمعی پوست حاصل می شود معمولا به فرم خطی است. رنگ ضایعات از صورتی تا قرمز تیره و قطر عروق نیز از 1/. تا ۱ میلیمتر متغیر است.

درمان تلانژکتازی صورت

درمان اصلی تلانژکتازی با هدف یافتن عامل و پرهیز از آن انجام می شود. اگر دلیل آن مصرف الکل باشد، محدود کردن مصرف الکل وضعیت را بهتر می کند. اگر دلیل آن روزاسه باشد، درمان مناسب این بیماری را باید درماتولوژیست صورت دهد. در هر مورد، قرار گرفتن در برابر آفتاب و عوامل فیزیکی که وضعیت پوست را بدتر می کنند (مانند سرما یا باد) باید به حداقل برسد.

درماتولوژیست روش های درمانی متعددی در اختیار دارد

کوتر کردن (سوزاندن) الکتریکی با سوزن

روشی قدیمی است. این روش به قدر کافی انتخابی نیست و ممکن است به بافت اطراف عروق خونی صدمه بزند.

درمان با لیزر

در حال حاضر، درمان معمول کوتر کردن تلانژکتازی با تابش لیزر است. دستگاه لیزری که استفاده می شود، اشعه لیزر را با طول موجی که به دقت با طول موج رنگ قرمز رگ خونی تنظیم شده است، از خود ساطع می کند. اگر از وسیله لیزری غیر انتخابی (یعنی وسیله ای که نتوان با آن به طور دقیق طول موج متناسب با رنگ رگ خونی را انتخاب کرد) استفاده شود، ممکن است صدمه زیادی به بافت اطراف عروق خونی بزند.

درمان های دیگر

درمان های جدید دیگر همگی بر اساس ضربان های کوتاه اشعه نور (غیر از لیزر) کار میکنند (مثلا دستگاه «فوتودرم که شرکت ESC تولید کرده است که برای عروق به صورت انتخابی عمل می کنند. پزشک طول موج نور را متناسب با رنگ و اندازه عروق خونی مورد درمان تنظیم می کند.

عروق خونی که ایجاد تلانژکتازی می کنند، معمولا عروق سطحی هستند؛ به همین علت، پیلینگ پوست در بعضی موارد مشکل را حل می کند.

آرایش

برای کسانی که به هر دلیل نمی خواهند از درمان های ذکر شده در بالا استفاده کنند، آرایش برای پنهان کردن ضایعات پوستی می تواند کافی باشد.

شبكه عروقی پاها

تلانژکتازی روی پاها در درجه اول به مشکل در فشار هیدروستاتیک مربوط می شود و دلیل آن اختلال در عملکرد دریچه های سیاهرگ های پا (نام علمی آن «عدم کفایت سیاهرگی») است. به دلیل این که دریچه های سیاهرگ ها به خوبی عمل نمی کنند، خون در بخش پایین پاها تجمع می یابد و سیاهرگ ها دايما متسع و پر خون می مانند. در ابتدای این سیاهرگها به صورت خطوط قرمز دیده می شوند و به تدریج به رنگ آبی در می آیند.

این نوع از تلانژکتازی در میان زنان بالای ۳۰ سال شایع است و به خصوص در دوران بارداری ظاهر می شود. به همین دلیل منطقی است که قبول کنیم این نوع عدم کفایت عروقی تحت تأثیر عوامل هورمونی است.

همان طور که ذکر شد، تلانژکتازی به صورت خطوط قرمز و آبی و گاهی به شکل بندی دور قوزک پا خود را نشان می دهد.

نوع دیگری از تلانژکتازی خود را به شکل شاخه های درخت نشان می دهد (تلانژکتازی درختی). این نوع تلانژکتازی معمولا در بخش خارجی ران ها به وجود می آید. بعدا در این بخش با بحث عدم کفایت عروقی و درمان آن بیشتر آشنا خواهیم شد.

اشکال دیگر شبکه عروقی پوست

توجه داشته باشید که در موارد خاصی، تلانژکتازی عارضه بیماری دیگری محسوب می شود که عروق خونی و بافت همبند را درگیر کرده است. این بیماری ها (برای مثال شامل لوپوس، اسکلرودرما و درماتومیوزیت می شود. عموما فهرست بلندی از چنین بیماری هایی وجود دارد که بعضی از آنها به طریق وراثتی منتقل می شوند و تلانژکتازی ایجاد می کنند. در موارد نادر، پدیدار شدن شبکه عروق خونی روی پوست کودکان نشانه سندرمی مادرزادی است. هدف از ذکر این نکات یادآوری این مطلب است که در چنین مواردی وجود تلانژکتازی صرفا یک مشکل زیبایی نیست و باید بیمار را جهت تشخیص و درمان به درماتولوژیست معرفی کرد.

تلانژکتازی عنکبوتی

شکل دیگر تلانژکتازی نوع عنکبوتی است، این ضایعات بیشتر در نیمه بالایی بدن دیده می شوند (صورت، گردن و دست ها) و معمولا اندازه ای بین ۱ تا 5/1 سانتیمتر دارند. عروق کوچک خونی از یک سرخرگ مرکزی منتشر می شوند. اگر درست روی مرکز ضایعه با مداد یا سوزن فشار وارد کنید، می بینید که چگونه تمام ضایعه ناپدید می شود. اگر فشار را از روی سرخرگ مرکزی بردارید، تمام عروق خونی دوباره پدیدار می شوند (یعنی در واقع از خون پر و قابل دیدن می شوند).

اگر با تیغه ای شیشه ای (مثلا لام میکروسکوپ) روی ضایعه را به آرامی فشار دهید، می توانید نبض سرخرگ مرکزی ضایعه را ببینید.

تلانژکتازی عنکبوتی در ۱۰ تا ۲۰ درصد از افراد و به طور معمول در کودکان نیز ممکن است دیده شود. بیشتر در زنان ایجاد می شود و به نظر می رسد که با سطح بالای استروژن (مثلا در حاملگی با بعضی بیماری های خاص کبدی) مرتبط است.

در زمان بارداری، تقریبا ۵۰ درصد از زنان دچار تلانژکتازی عنکبوتی می شوند. این ضایعه به تدریج در دوران بارداری به وجود می آید و طی چند هفته بعد از زایمان از بین می رود. از نظر زیبایی، این ضایعات همانند تلانژکتازی های دیگر درمان می شوند.

مروری بر عدم کفایت عروق در پاها

عدم کفایت سیاهرگی در پاها که موجب جریان ناکافی خون در سرخرگ های پا می شود، باعث واریس (گشادی و پرخونی سیاهرگ ها در اندام تحتانی) و ایجاد شبکه عروقی ریز (تلانژکتازی) می شود.

خون از طریق سیاهرگ ها از پاها تخلیه می شود. یک سیستم دریچه ای باعث می شود خون فقط در یک جهت حرکت کند (از پاها به طرف قلب). این مشکل در خانم ها شایع تر است. با افزایش سن، این سیستم دریچه ای کار خود را به درستی انجام نمی دهد به همین دلیل سیاهرگها گشاد می شوند. در عروق بزرگ تر این اتساع باعث ایجاد سیاهرگهای واریسی می شود. از آنجا که تعداد زیادی سیاهرگ کوچک به داخل سیاهرگهای بزرگ تر تخلیه می شوند، در عروق کوچکتر تجمع خونی به وجود می آید که وسیع تر میشود و به صورت تلانژکتازی خود را نشان میدهد. دلیل جریان غیر طبیعی خون در رگ ها، بخشی وراثتی و بخشی هورمونی است، این مشکل همچنین بعد از التهاب سیاهرگها نیز دیده می شود.

عدم کفایت سیاهرگی باعث تورم پاها، درد (در صورت ایستادن طولانی مدت و اتساع عروق سطحی پوست می شود. در موارد شدیدتر عدم کفایت به خصوص در سنین بالاتر، پوست منطقه ای که مشکل عروقی دارد، ملتهب می شود و این وضعیت درماتیت استاز» نامیده میشود که در آن پوست ضخیم تر و دچار خارش می شود.

برای بهبود عدم کفایت سیاهرگی چه می توان کرد؟

• این مشکل در افرادی که به مدت طولانی سر پا می ایستند، شدیدتر است. بنابراین، تا جای ممکن باید از ایستادن به مدت طولانی پرهیز کرد. به غیر از آن، موقع نشستن نباید پاها را به پایین آویزان کرد بلکه باید پاها را روی یک پایه با صندلی قرار داد. بهترین حالت این است که پاها همسطح باسن باشند.
• پیاده روی مفید است زیرا تقویت عضلات پاها به حرکت خون در جهت بالا کمک میکند.
• در صورت نیاز جوراب های کشی مفید هستند.
• در هر موردی، اشکال در عروق پاها باید با توجه به خصوصیات فردی درمان شود و قبل از درمان مشاوره انجام گیرد.
• اگر مشکل تلانژکتازی ظریف روی پاهاست، درمان آن مانند تلانژکتازی در نقاط دیگر بدن و شامل سوزاندن با سوزن الکتریکی، درمان لیزری یا درمان با اشعه نوری است.
• سیاهرگ های بزرگ تر با تزریق مواد اسکلروزکننده درمان می شوند. این مواد در واقع سیاهرگ را سفت می کنند، به طوری که دیگر عملکرد طبیعی نخواهد داشت.
• در موارد شدیدتر، برای بهبود جریان خون در سیاهرگ ها درمان جراحی انجام می شود. این درمان ممکن است شامل درآوردن کامل سیاهرگ مورد نظر باشد.