ابهام یا Ambiguity

ابهام یا Ambiguity چیست ؟

روشی در تئاتر و سینما که در آن مفهوم موضوع نمایش یا شخصیت در ابهام نگاه داشته می‌شود. سرچشمه تاریخی اولیه این روش را می‌توان تا دی در نمایش «شش شخ بیت در جستجوی نویسنده» (۱۹۲۱) نوشته «لویجی پیراندلو» یافت. سینماگرانی همچون «ژان لوک گودار» و «فرانسوا تروفو» نیز در فیلم‌های‌شان، شخصیت‌های سینمایی به سبک شخصیت‌های نمایش «پیراندلو» خلق کرده‌اند.

درحالی که شخصیت‌های نمایش «پیراندلو» به دنبال هویت شخصی خویش هستند، در فیلم‌های کارگردانان بالا، شخصیت‌ها از رسانه‌ای (تئاتر یا سینما) که در آن به جستجوی هویت خویش مشغولند، آگاهند و به این ترتیب است که جلوه‌ی نمایشی «ابهام» در این فیلم‌ها خلق می‌شود.
آگاهی شخصیت از این جستجو و هم جنبه‌های نمایشی رسانه، در تماشاگران نوعی تردید نسبت به آنچه واقعی و آنچه نمایشی است، ایجاد می‌کند. به این ترتیب قصه و واقعیت در هم می‌‌آمیزند. فلسفه‌ی نهفته در پس این فیلم‌ها این است که کارگردان به‌عنوان هنرمند دارای حق بیان شخصی بوده و به آزادی می‌تواند پرسش‌هایی دربارهای واقعیت و توهم (هنر) مطرح می‌کند، بی‌آنکه مجبور باشد پاسخی در اختیار مخاطب قرار دهد.

از بسیاری جهات این گونه سبک بیانی هم از آگاهی از امکانات سینمایی و هم از طرد مفاهیم روشن از پیش شناخته شده، سرچشمه می‌گیرد.

بهره گیری از این روش چه خصوصیاتی را به همراه دارد؟

غالباً در پس بهره‌گیری از این روش نمایشی، سینماگر دارای انگیزه‌های سیاسی است که به گونه‌ای تعمدی آن را در ابهام نگاه می‌دارد، به ویژه در مورد سینماگرانی همچون «گودار» و یا «وکسلر». در آثار این سینماگران، همچون «لذت آگاهی» (گودار) (۱۹۶۸)، «رسانه‌ای سرد» (۱۹۶۹) سینماگر به جای فریب دادن تماشاگر از طریق شیوه‌های مرسوم، تماشاگر را از طبیعت توهم‌زای رسانه‌ای سینما اگاه می‌کند. از این رو در این گونه فیلم‌ها، تماشاگر به گونه‌ی عقلانی با پیام فیلم روبه‌رو می‌شود. ر.ک. سینما بازتافتی.

برگرفته از کتاب فرهنگ اصطلا سینمایی نوشته فرانک بی‌ور